سرگیجه و حالت تهوع نشانه چیست؟ آیا خطرناک است؟
سرگیجه و حالت تهوع معمولا با هم ظاهر می شوند و به همین دلیل اغلب مردم به دنبال این هستند تا بدانند سرگیجه و حالت تهوع نشانه چیست؟
این دو علامت، علائم معمول چندین بیماری از جمله سردردهای میگرنی، مصرف برخی از داروها، الکل، بیماری های معده، مشکلات کبدی، دیابت، افت فشار خون ارتواستاتیک، بیماری حرکت، بارداری، کم آبی بدن، اضطراب، مسمومیت، عفونت هایی مانند عفونت گوش داخلی و به ندرت ممکن است علائم بیماری های جدی تری مانند تومور مغزی باشند.
سرگیجه و حالت تهوع نشانه چیست؟
رایج ترین علل سرگیجه و حالت تهوع عبارت است از:
1- سردرد
همه سردردها فقط باعث سردرد نمی شوند؛ در برخی از سردردها، سرگیجه و حالت تهوع دو علامت قابل توجه است. به عنوان مثال، سردردهای میگرنی سردردهای عصبی هستند که برخی از آن ها در پاسخ به محرک های خاصی مانند استرس یا کافئین ایجاد می شوند و باعث مشکلات بینایی، درد مزمن، سرگیجه، احساسات غیرمعمول و استفراغ با یا بدون سردرد می شوند. انواع دیگری از سردردها نیز باعث سرگیجه و حالت تهوع می شوند به خصوص اگر درد خیلی شدید باشد.
همچنین بخوانید: آشنایی با خطرناک ترین نوع سردرد
2- الکل و برخی از داروها
زیاده روی در مصرف الکل و مواد مخدر نیز می تواند باعث سرگیجه و حالت تهوع شود و این نشانه این است که بدن در حال مبارزه است تا از سر سمومی مانند الکل خلاص شود و این مبارزه به شکل حالت تهوع و استفراغ بروز پیدا می کند.
برخی از داروهای تجویزی نیز ممکن است باعث سرگیجه و استفراغ شوند، به خصوص زمانی که این داروها بر عملکرد مغز تاثیر بگذارند. زمانی که افراد پس از شروع یک داروی جدید متوجه این علائم می شوند، باید به پزشک خود اطلاع دهند. برخی از رایج ترین داروها عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد تشنج
- داروی فشار خون
- داروهای ضد روان پریشی
- برخی از آنتی بیوتیک ها
3- بیماری حرکت / بیماری مسافرت / دریازدگی
بیماری حرکت زمانی اتفاق می افتد که شخص در حال حرکت نیست اما در ماشین، قطار، هواپیما، کشتی و… در حال حرکت است و مغز این حرکات ناسازگار (فرد بدون حرکت و وسیله نقلیه در حال حرکت) را پردازش می کند. این وضعیت با نشانه هایی مثل تهوع، سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، عرق کردن و خمیازه کشیدن همراه است و زمانی که فرد از وسیله نقلیه در حال حرکت خارج می شود بهتر می شود.
در برخی مواقع شخص در وسیله نقلیه در حال حرکت نیست ولی بیماری حرکت را تجربه می کند، در این شرایط معمولا چیزهایی وجود دارد که باعث ایجاد این حس می شوند مانند تماشای حرکت شخص دیگری، بازی ویدیویی و یا ویدیویی همراه با حرکت. به طور کلی بیماری حرکت خطرناک نیست.
4- بیماری های معده
ویروس معده یا عفونت باکتریایی می تواند باعث تهوع و استفراغ شود و برخی از افراد مبتلا به عفونت معده نیز به دلیل کم آبی بدن احساس سرگیجه می کنند.
یکی از شایع ترین علل بیماری های معده، نورو ویروس است؛ این عفونت بسیار مسری باعث استفراغ، حالت تهوع، تب، سردرد و درد عضلانی می شود و یک روز یا بیشتر طول می کشد.
عفونت های باکتریایی اغلب ناشی از غذا هستند و ممکن است باعث بیماری های معده شوند. علاوه بر آن، باکتری های سالمونلا و اشریشیا نیز دو مورد از شایع ترین علل هستند.
اکثر این عفونت ها خود به خود برطرف می شوند اما باعث کم آبی خطرناک در کودکان خردسال، افراد مسن و افرادی با بیماری های پزشکی زمینه ای می شوند.
5- مشکلات کبدی
کبد یک سیستم سم زدایی در بدن است که اگر به درستی کار نکند باعث احساس سرگیجه، استفراغ، ادرار بسیار تیره، زردی پوست و چشم و درد شدید در سمت راست بالای بدن می شود.
گاهی اوقات سنگ کیسه صفرا مجرای صفراوی را مسدود می کند و باعث مشکلات کبدی و بروز علائم می شود. در این شرایط اگر سنگ کیسه صفرا دفع شود، علائم نیز خود به خود و ناگهانی از بین می روند ولی اگر سنگ دفع نشود، علائم شدیدتر و سلامت کبد به خطر می افتد.
6- دیابت
بیماری دیابت سوخت و ساز گلوکز برای بدن را دشوار می کند و باعث افزایش قند خون و بروز علائمی مانند سرگیجه و استفراغ می شود.
7- سندرم منیر
سندرم منیر همان بیماری فشار گوش است که یکی از اختلالات شایع گوش داخلی است و زمانی اتفاق می افتد که مایعی در گوش داخلی جمع شود؛ علت این تجمع مایع ناشناخته است اما عفونت، ژنتیک و واکنش های خود ایمنی می توانند از دلایل احتمالی باشند. این افراد سرگیجه شدیدی را تجربه می کنند که ممکن است منجر به احساس تهوع شود. دیگر علائم شامل از دست دادن شنوایی، از دست دادن تعادل، وزوز گوش، کاهش شنوایی و گرفتگی گوش است.
8- عفونت ها
بسیاری از عفونت ها چه خفیف و چه شدید باعث تب، تهوع و سرگیجه می شوند. برخی از این عفونت ها عبارتند از:
- عفونت هرپس زوستر اوتیکوس، نوع نادری از تبخال است که گوش را آلوده می کند.
- هر گونه عفونت گوش، به خصوص گوش داخلی
- عفونت های چشمی که بر بینایی تاثیر می گذارند و ممکن است باعث سرگیجه در فرد شوند.
هر گونه عفونت درمان نشده می تواند به سایر نواحی بدن سرایت کند و باعث ایجاد بیماری به نام سپسیس شود؛ سپسیس با سرگیجه و حالت تهوع همراه است و یک وضعیت خطرناک است که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
9- افت فشار خون ارتواستاتیک
افت فشار خون ارتواستاتیک با تغییرات سریع مثل بلند شدن از جا، اتفاق می افتد و با علائم قابل توجهی مانند حالت تهوع، سرگیجه، سردرد، سبکی سر و غش کردن همراه می باشد. کاهش فشار خون به این معناست که خون کمتری به مغز، ماهیچه ها و اندام ها می رسد و منجر به بروز علائم می شود.
افت فشار خون ارتواستاتیک با شرایط عصبی، بیماری های قلبی و مصرف برخی از داروها مرتبط است.
10- کم آبی بدن
گاهی اوقات کم آبی می تواند باعث سرگیجه شود. افرادی که درگیر کم آبی هستند در ابتدا حالت تهوع و استفراغ را تجربه می کنند و همین استفراغ باعث کم آبی بیشتر بدن و سرگیجه می شود. نوشیدن مایعات زیاد در این شرایط سرگیجه را کاهش می دهد.
همچنین بخوانید: برای درمان کم آبی بدن چه بخوریم؟
11- اضطراب
اضطراب چیزی بیش از یک هیجان و حالت روانی است زیرا اغلب باعث علائم فیزیکی و بدنی می شود. برخی از افراد وقتی مضطرب می شوند دچار سرگیجه و حالت تهوع می شوند و اگر این سرگیجه و حالت تهوع باعث نگرانی و اضطراب بیشتر در این افراد شود، علائمشان نیز بدتر و شدیدتر می شود.
اضطراب محتمل ترین علت سرگیجه و حالت تهوع است به خصوص اگر علائم فرد هنگام اضطراب، استرس، حملات پانیک و دیگر حملات عصبی، بدتر شود.
12- مسمومیت
سرگیجه و استفراغ ناگهانی و غیر طبیعی گاهی اوقات می تواند نشان دهنده مسمومیت باشد. هنگامی که افراد در مناطق آلوده هستند، مواد سمی را استنشاق می کنند، در معرض تشعشعات قرار می گیرند و یا غذا و آب آلوده مصرف می کنند، دچار مسمومیت می شوند.
13- بارداری
تهوع صبحگاهی یکی از شایع ترین علائم اولیه بارداری است.
بارداری می تواند باعث تهوع، سرگیجه و استفراغ شود. تهوع صبحگاهی بسیار ناخوشایند است اما خطرناک نیست، مگر این که فرد نتواند غذا بخورد و دچار کم آبی شود. زمانی که فرد باردار سرگیجه دارد و استفراغش متوقف نمی شود باید فورا به پزشک مراجعه کند.
14- سرگیجه
انواع سرگیجه می توانند باعث علائمی مانند حالت تهوع، سرگیجه و احساس چرخش فضا دور سر شوند.
یکی از رایج ترین انواع سرگیجه، سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم (BPPV) است که بر اثر آسیب به سر، اختلالات گوش داخلی، آسیب در حین جراحی گوش و قرار داشتن طولانی مدت در وضعیت بدنی نامناسب به روی پشت مانند دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشک اتفاق می افتد. در این سرگیجه، کریستال های کوچک در گوش داخلی حرکت می کنند و پردازش حرکت برای مغز را مختل می کنند.
15- آسیب های مغزی و تومورها
یکی دیگر از علل نادر اما خطرناک تهوع و سرگیجه، آسیب های مغزی و تومورها هستند.
به عنوان مثال سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که انسداد یک رگ خونی باعث اختلال در جریان خون به مغز شود؛ برخی از افراد بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند از جمله افرادی که بیماری های قلبی عروقی دارند، افراد بالای ۵۰ سال، افراد مبتلا به فشار خون بالا و افرادی که تحرک کمی دارند. با این حال، هر کسی ممکن است دچار سکته مغزی شود.
حالت تهوع و سرگیجه تنها علائم سکته مغزی نیستند بلکه علائم دیگری مانند بی حسی، احساس گزگز در یک طرف بدن، افتادگی صورت، گیجی و ضعف عضلانی در یک طرف بدن نیز ممکن است با سکته مغزی همراه باشند.
تومور مغزی به ندرت باعث تهوع و سرگیجه می شود اما تقریبا همیشه باعث علائم دیگری مانند سردرد، مشکلات تعادل، مشکلات بینایی و تغییرات شخصیتی می شود.
جلوگیری از سرگیجه و حالت تهوع
همیشه نمی توان از سرگیجه و حالت تهوع جلوگیری کرد اما راهکارهایی وجود دارد که احتمال بروز خطر را کاهش می دهند:
- شستن مکرر دست ها به ویژه زمانی که تماس نزدیکی با افراد بیمار داشته اید.
- عدم حضور کودکان در مدرسه هنگام بیماری
- عدم حضور در سر کار و سایر اماکن عمومی هنگام بیماری
- نوشیدن آب زیاد برای هیدراته ماندن بدن
- به دنبال مراقبت های پزشکی بودن برای هر گونه علائم غیرطبیعی
دانش آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.
