دانستنی های مغز انسان
مغز بخشی از سیستم عصبی مرکزی بوده و پیچیده‌ترین قسمت بدن محسوب می‌شود. سال‌هاست دانشمندان روی مغز مطالعه می‌کنند؛ اما هنوز نتوانسته‌اند دانستنی های مغز انسان را به‌طور کامل کشف کنند.پیچیدگی مغز به این معنی است که مطالب شگفت‌انگیزی وجود دارد که ممکن است درباره مغز خود ندانیم. برای یک سفر کوتاه به درون مغز تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
شگفت انگیز ترین دانستنی های مغز انسان
1. مغز یک انسان بزرگ‌سال حدود 3 پوند (1360 گرم) وزن دارد.
2. مغز نوزاد انسان حدوداً 400 گرم وزن دارد.
3. بیشتر حجم (حدوداً 75 درصد) مغز انسان از آب تشکیل شده است.
4. مغز انسان از میلیاردها سلول عصبی (نورون) و پشتیبان (گلیال) تشکیل شده است. بر اساس آخرین آمارها، حدود 100 میلیارد نورون در مغز انسان وجود دارد. تعداد سلول‌های گلیال تقریباً 10 برابر نورون‌ها بودخ و وظیفه آن‌ها حمایت و حافظت از نورون‌ها است.
5. مغز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و مهم‌ترین بخش‌های آن عبارت‌اند از مخ، مخچه و ساقه مغز.
6. مخچه مسئولیت حفظ تعادل بدن را برعهده دارد.
7. وظیفه ساقه مغز، وظیفه تنظیم و هدایت عملکردهای مهم بدن، مانند تنفس و ضربان قلب را برعهده دارد. در واقع می‌توان گفت، ساقه مغز انسان را زنده و سالم نگه می‌دارد.
8. ساقه مغز اطلاعات را از اندام‌های حسی به مغز منتقل می‌کند.
9. مغز به چهار لوب پیشانی، گیجگاهی ، پس سری و لوب آهیانه‌ای تقسیم می‌شود.
10. پردازش اطلاعات، حرکت و حافظه کوتاه توسط لوب پیشانی انجام می‌شوند.
11. اطلاعات حسی لامسه و چشایی در لوب آهینانه‌ای پردازش می‌شوند.
12. لوب پس‌سری به پردازش اطلاعاتی که توسط چشم دریافت می‌شوند، مشغول است.
13. لوب گیجگاهی کنترل عملکرد حافظه و پردازش بو، طعم و صدا را برعهده دارد.
14. مغز سیگنال‌های درد را تفسیر می کند؛ اما نمی‌تواند دردی را احساس کند.
15. یک افسانه رایج در مورد مغز انسان وجود دارد که می‌گوید: «انسان‌ها فقط از 10 درصد ظرفیت مغز خود استفاده می‌کنند»! داستان فیلم‌های «Limitless» و «Lucy» نیز بر اساس این افسانه نوشته شده است. در واقعیت انسان‌ها از 100 درصد ظرفیت مغز خود استفاده می‌کنند و فقط هنگام خواب میزان استفاده از مغز به حدود 10 درصد کاهش پیدا می‌کند.
16. تحقیقات نشان داده‌اند که مراقبه کردن میتواند قسمت آمیگدال (قسمتی از سیستم لیمبیک) مغز را کاهش داده و حجم قسمت خاکستری مغز را افزایش می‌دهد.
همچنین بخوانید: دانستنی های قلب انسان
17. سال‌ها یک نظریه قدیمی درباره فعالیت مغز وجود داشت که به نیم‌کره راست و چپ معروف بود. این نظریه استدلال می‌کرد که برخی فعالیت‌ها توسط نیم‌کره راست و برخی دیگر توسط نیم‌کره راست مدیریت می‌شوند. طبق این نظریه فعالیت‌هایی که به خلاقیت نیاز دارند، توسط نیم‌کره راست و فعالیت‌هایی که به محاسبات نیاز دارند، توسط نیم‌کره چپ انجام می‌شوند؛ بنابراین یک نقاش فقط از نیم‌کره راست و یک ریاضی‌دان فقط از نیم‌کره چپ استفاده می‌کند. یک مطالعه در دانشگاه هاروارد نشان داد که این نظریه مبنای علمی نداشته و همه افراد از هر دو نیم‌کره مغز خود استفاده می‌کنند.
18. انجماد مغزی میتواند باعث ایجاد میگرن در افراد شود. گانگلیونورالژی اسفنوپالاتین (انجماد مغزی) زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی سرد می‌خورید یا می‌نوشید. دمای سرد، رگ‌های خونی متصل به مغز در پشت گلو را منقبض کرده و میتواند باعث درد در پیشانی و در نهایت میگرن شود.
19. افرادی که سینستزیا (سندرم هم‌حسی) دارند، می‌توانند پدیده شنیدن رنگ‌ها، بوییدن کلمات یا تجسم مفاهیم انتزاعی را در فضای اطراف خود تجربه کنند. این وضعیت نادر به‌دلیل ادغام مسیرهای حسی و شناختی با یکدیگر به وجود می‌آید.
20. اعتیاد شدید و طولانی‌مدت به الکل میتواند باعث آسیب مغزی شود. الکل میتواند باعث اختلال در عملکردهای شناختی از جمله حافظه شود.
21. کم‌خوابی، توانایی مغز برای بهبودی بیماری‌های انسان را کاهش می‌دهد.
22. برخلاف تصور افراد، وظیفه مغز فکر کردن نیست؛ بلکه وظیفه مغز حفظ بقا و زنده نگه داشتن، انسان است.
23. در گذشته تصور می‌شد که با ورود انسان به دهه 20 زندگی، عملکردهای شناختی مغز کم‌کم تحلیل می‌روند. امروزه دانشمندان متوجه شده‌اند که مغز در طول زندگی انسان، همواره در حال رشد کردن است و در هیچ سنی عملکردهای شناختی ضعیف‌تر یا قوی‌تر نیستند.
24. بیماری‌های روانی رایج، مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و اختلالات خوردن می‌توانند از سن 10 سالگی در افراد ظاهر شوند.
25. مغز نوجوانان بیشتر از مغز بزرگسالان استرس و اضطراب را تجربه می‌کند.
26. استفاده از غذاهای مدیترانه‌ای میتواند، خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی را کاهش دهد.
27. مغز انسان 20 درصد از خون و اکسیژن بدن را مصرف می‌کند.
28. رساندن این حجم از خون و اکسیژن به مغز توسط 100000 مایل رگ خونی انجام می‌شود.
29. تنفس عمیق میتواند از نشخوار فکری جلوگیری کند.
30. عملکرد ورزشکاران ثابت می‌کند که ورزش مدام میتواند سلامت مغز تضمین کند.
31. سندرم درد اندام فانتوم (درد خیالی)، زمانی اتفاق می‌افتد که مغز و سیستم عصبی مرکزی بعد از قطع یک عضو همچنان درد آن را احساس می‌کنند. برای مثال، فردی که یکی از دستان خود را به‌طور کامل از دست داده، میتواند درد انگشت شصت خود را احساس کند، در صورتی که انگشت شصتی وجود ندارد.
32. در مصر باستان برای مومیایی کردن اشخاص، مغز آن‌ها را از طریق بینی تخلیه می‌کردند.
33. مغز دلفین‌ها مانند مغز انسان رشد می‌کند.
34. حافظه کوتاه مدت میتواند به مدت 20 الی 30 ثانیه، اطلاعات را در خود نگه دارد.
35. مغز این توانایی را دارد که بدون توجه به سن، به افراد کمک کند تا بر مهارت‌های جدید مسلط شوند. به این ویژگی مغز نوروپلاستیسیته یا انعطاف‌پذیری عصبی می‌گویند.
36. خواندن با صدای بلند به تقویت حافظه کودکان کمک می‌کند.
37. عشق میتواند باعث تشریح هورمون دوپامین (هورمون شادی) در مغز شده و به فرد احساس لذت القا کند.
38. جریان‌های عصبی در مغز هر شخص متفاوت از دیگران است. به عبارت دیگر می‌توان گفت، فعالیت‌های مغز هرکس مانند اثر انگشت او منحصربه‌فرد است.
39. محققان دیرینه‌شناسی، کشف کرده‌اند که اندازه مغز انسان امروزی نسبت به مغز اجداد او، کوچک‌تر است.
40. هنگام بیداری و فعالیت، نورون‌های مغز شما می‌توانند الکتریسیته لازم برای روشن کردن یک لامپ کوچک (23 واتی) را تولید کنند.
41. نوازندگان می‌توانند در حین اجرای گروهی، امواج مغزی خود را با یکدیگر هماهنگ کنند.
42. محققان دانشگاه ویسکانسین-مدیسون آزمایشی را بین مغز مجرمان مبتلا به روان‌پریشی و افراد بدون تشخیص روان‌پزشکی، اجرا کردند. نتایج نشان می‌دهد، در این افراد بخش‌هایی از مغز که مسئول احساس همدلی و گناه، ترس و اضطراب هستند، فعالیت کمتری دارند.
43. تحقیقات مختلف نشان می‌دهند که مغز میتواند به‌طور نامحدود اطلاعات را ذخیره کند. با گذشت زمان، نورون‌های مغز با یکدیگر ترکیب شده و ظرفیت یادگیری مهارت‌های جدید را افزایش می‌دهند. متأسفانه، این موضوع برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر مصداق ندارد؛ زیرا نورون‌های مغز این افراد آسیب می‌بینند و به‌کلی از کار می‌افتند.
44. 60 درصد از مغز انسان از چربی تشکیل شده و آن را به چرب‌ترین اندام بدن تبدیل کرده است.
45. اندازه مغز انسان در سال اول زندگی حدوداً سه برابر بیشتر می‌شود.
46. رشد مغز از پشت سر آغاز شده و به سمت جلوی سر ادامه پیدا می‌کند. در واقع لوب پیشانی که مسئول برنامه‌ریزی و استدلال است، آخرین قسمت مغز است که رشد آن تکمیل می‌شود.
47. رشد مغز انسان تا 25 سالگی ادامه دارد.
48. ارتباط نورون‌ها با یکدیگر میتواند به 1 کوادریلیون (1000 تریلیون) اتصال برسد.
49. سرعت پیام‌های عصبی میتواند به 268 مایل در ساعت برسد.
50. نخاع مسئول ارسال پیام‌های عصبی از مغز به سایر نقاط بدن بوده و رشد آن در 4 سالگی متوقف می‌شود.
51. اندازه و حجم بزرگ مغز به‌معنای باهوش بودن افراد نیست.
52. یک قطعه از مغز به‌اندازه یک دانه شن، حاوی 100000 نورون و 1 میلیارد سیناپس (ارتباط عصبی) است.
53. مغز نمی‌تواند همزمان چند کار را انجام دهد. در عوض، تلاش می‌کند بین وظایف مختلف جابه‌جا شود، که احتمال خطا را افزایش داده و کارها را طولانی‌تر می‌کند.
54. مغز شما به‌سرعت خسته می‌شود. در واقع مغز هر 10 دقیقه یک‌بار به یک جرقه برای راه‌اندازی سیستم لیمبیک نیاز دارد.
55. متوسط تمرکز انسان‌ها فقط 8 ثانیه است؛ البته امروزه به‌دلیل استفاده زیاد افراد از شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی این عدد کمتر نیز شده است.
56. تخمین زده می‌شود که مغز میتواند 2500000 گیگابایت اطلاعات ذخیره کند.
57. سابقه جراحی مغز به عصر حجر باز می‌گردد.
58. دانشمندان معتقدند، رویاها ترکیبی از تخیل، مسائل روان‌شناسی و عوامل عصبی هستند. رویا دیدن اثباتی‌ست برای فعالیت مغز در خواب.
59. به خاطر سپردن جزئیات فردی که با او آشنا نیستید، بسیار دشوار است؛ بنابراین اظهارات شاهدان عینی از صحنه‌های جنایی و توصیف مظنون، فقط 50 درصد دقیق است.
60. نود دقیقه تعریق میتواند به‌طور موقت مغز را به‌اندازه یک سال کوچک کند؛ زیرا مغز فعالیت مغز با کم آبی مختل می‌شود.
61. هیچ‌کدام از سلول‌های عصبی به هم شباهت ندارند.
62. 5 دقیقه نبود اکسیژن میتواند باعث مرگ سلول‌های مغزی شود.
63. در صورت مرگ سلول‌های مغزی، آن‌ها دوباره تکثیر نمی‌شوند و جای خالی نورون‌ها را سلول‌های گلیال پر می‌کنند.
64. مغز به‌طور تقریبی هر دقیقه، 48.6 فکر تولید می‌کند که میزان آن در طول یک روز به 70000 فکر می‌رسد.
65. مغز تصاویر دریافتی از چشم‌ها را کمتر 13 میلی‌ثانیه پردازش می‌کند.
66. استرس و افسردگی میتواند حجم مغز را کاهش دهند.
67. میانگین بهره هوشی افراد از اواخر دهه 1800 در حال کاهش است.
68. سلول‌های مغز در صورت نبود غذا و گرسنگی شدید، شروع به خوردن خود می‌کنند.
69. مغز انسان قادر به انجام 1016 پردازش در ثانیه است که آن را به قوی‌ترین کامپیوتر روی زمین تبدیل می‌کند.
70. 70 درصد از گفتگوهای ذهنی که در مغز ما صورت می‌گیرد، منفی بوده و در واقع انتقاد از خودمان است.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی تعدادی از دانستنی های مغز انسان پرداختیم. درباره مغز انسان و نحوه فعالیت آن هنوز اطلاعات جامعی وجود ندارد؛ با این حال داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش و خواب کافی میتواند به عملکرد آن کمک کند. برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که کلسترول خوب میتواند به تقویت حافظه کمک کند. همچنین مصرف اسیدهای چرب مانند اُمگا 3 و اُمگا 6 نیز میتواند به بهبود فعالیت نورون‌ها کمک کنند.
دانش‌آموخته روان‌شناسی هستم؛ اما در یکی از کلاس‌های واقعیت‌درمانی به این بینش رسیدم که «روان‌پزشکی» ایکیگای گمشده زندگی من است. در حال حاضر، بیشتر به «ویلیام گلاسر» درونم پروبال می‌دهم، درباره علوم‌پزشکی می‌خوانم، می‌نویسم و با شما به اشتراک می‌گذارم.
