علت از هوش رفتن ناگهانی چیست؟
فردی که از هوش می رود برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست می دهد زیرا اکسیژن به اندازه کافی به مغز نمی رسد. بیهوش شدن به طور معمول از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و برخی از افراد قبل از این که از هوش بروند احساس سبکی سر، سرگیجه، ضعف و یا حالت تهوع می کنند. از هوش رفتن اغلب علت مشخصی ندارد اما گاهی اوقات ممکن است نشانه ای از یک مشکل جدی پزشکی باشد؛ به همین خاطر بهتر است علت از هوش رفتن ناگهانی را بدانیم تا اگر ناشی از مشکل جدی است فورا برای درمان اقدام کنیم.
از هوش رفتن
از هوش رفتن به معنی از دست دادن هوشیاری برای مدت کوتاه، به دلیل افت ناگهانی جریان خون در مغز است. این مدت کوتاه معمولا از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد و فرد دوباره به حالت عادی خود بازمی گردد. از هوش رفتن نام های دیگری هم دارد؛ بیهوش شدن، کاهش هوشیاری، از دست دادن هوشیاری، سنکوپ و غش کردن.
علائم از هوش رفتن
برخی از افراد ممکن است قبل از بیهوش شدن علائمی داشته باشند که این علائم عبارتند از:
- احساس سرما
- سرگیجه
- سبک بودن مغز
- داغ شدن و عرق کردن
- معده درد
- استرس و اضطراب
- ضعف
- شنیدن صدای زنگ در گوش
- سردرد داشتن
- تغییرات بینایی مانند دید تونلی، تاری دید و یا سفید شدن یا سیاه شدن همه چیز
- از دست دادن کنترل عضلات
- داشتن احساس خستگی تا چند ساعت پس از بیهوش شدن
علت از هوش رفتن ناگهانی
شایع ترین علت از هوش رفتن، افت ناگهانی فشار خون است که جریان خون و اکسیژن به مغز را کاهش می دهد. دلایل افت فشار خون شامل موارد زیر است که در ادامه بیشتر به بررسی آن ها می پردازیم:
- سنکوپ قلبی
- سنکوپ سینوس کاروتید
- سنکوپ وازوواگال
- سنکوپ موقعیتی
دلایل مختلفی دیگری نیز ممکن است علت از هوش رفتن ناگهانی باشند، از جمله:
- ترس شدید یا تروماهای عاطفی
- درد شدید
- افت ناگهانی فشار خون
- قند خون پایین به دلیل دیابت
- حذف بیش از حد وعده های غذایی
- هایپرونتیلاسیون یا کاهش غلظت دی اکسید کربن محلول در خون
- کم آبی بدن و یا گرمازدگی
- کار، بازی یا ورزش بیش از حد سخت به خصوص در گرما
- ایستادن در یک وضعیت برای مدت طولانی
- خیلی سریع بلند شدن از جا
- داشتن فعالیت بدنی در هوای گرم
- سرفه خیلی شدید
- زور زدن خیلی زیاد هنگام دفع مدفوع
- مصرف مواد مخدر یا الکل
- یک بیماری عصبی مانند تشنج یا سکته مغزی
- و یا دلیلی ناشناخته که در ۵۰٪ از موارد بیهوش شدن ها وجود دارد.
داروهایی که فشار خون را کاهش می دهند نیز ممکن است یکی از علل از هوش رفتن باشند. این داروها شامل داروهای خاصی است که برای درمان موارد زیر به کار می رود:
- فشار خون بالا
- آلرژی
- افسردگی
- اضطراب
در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر نیز، احتمال بیهوش شدن بیشتر می شود:
- دیابت
- بیماری های قلبی
- آترواسکلروز
- آریتمی یا ضربان قلب نامنظم
- اضطراب یا حملات پنیک
- بیماری های مزمن ریه، مانند آمفیزم
انواع از هوش رفتن
بیهوش شدن انواع مختلفی دارد که همه آن ها ناشی از افت فشار خون هستند و به شرح زیر است:
1- سنکوپ قلبی
در این نوع سنکوپ که حدود ۱۵٪ از بیهوش شدن ها را دربرمی گیرد، فرد به دلیل بیماری قلبی از هوش می رود. بسیاری از بیماری های قلبی بر میزان خون در قلب تاثیر می گذارد و به همین ترتیب خون به مقدار کافی به مغز نمی رسد.
همچنین بخوانید: علائم سکته قلبی چیست؟
2- سنکوپ وازوواگال
سنکوپ وازوواگال که عصب واگ را درگیر می کند به دلیل رویدادهای استرس زا مانند دیدن خون، استرس شدید، ضربه عاطفی، ضربه جسمی، درد و یا ایستادن طولانی مدت رخ می دهد. رویداد استرس زا باعث ایجاد یک رفلکس بدنی به نام واکنش وازوواگال می شود؛ در این وضعیت قلب کند می شود و خون کمتری پمپاژ می کند که در نتیجه فشار خون کاهش می یابد و اکسیژن و خون به اندازه کافی به مغز نمی رسد و فرد بیهوش می شود.
3- سنکوپ سینوس کاروتید
علت بیهوش شدن در سنکوپ سینوس کاروتید، منقبض شدن شریان کاروتید در گردن است؛ شریان کاروتید یک رگ خونی است که به مغز خون می رساند. این نوع از بیهوش شدن زمانی رخ می دهد که فرد گردن خود را بیش از حد بچرخاند و یا یقه لباس او بسیار تنگ و سفت است.
4- سنکوپ موقعیتی
برخی از فعالیت های بدن به طور طبیعی باعث کاهش فشار خون می شوند مانند ادرار کردن، مدفوع کردن و سرفه کردن. سنکوپ موقعیتی به دلیل زور زدن افراد هنگام سرفه کردن، دفع ادرار و مدفوع و یا سایر مشکلات گوارشی اتفاق می افتد که در نتیجه آن ممکن است فرد بیهوش شود.
جلوگیری از بیهوش شدن
- اگر سابقه بیهوش شدن دارید باید از علت آن آگاه شوید تا از محرک هایی که باعث این اتفاق می شوند، جلوگیری کنید.
- سعی کنید همیشه به آرامی از حالت نشسته و یا دراز کشیده بلند شوید.
- اگر با دیدن خون احساس ضعف می کنید، به عنوان مثال هنگام خون گرفتن و یا سایر اقدامات پزشکی که با خون همراه است، حتما در این باره به پزشک خود اطلاع دهید. آن ها می توانند اقدامات احتیاطی خاصی را برای جلوگیری از بیهوش شدن شما تدارک ببینند.
- هیچ وعده غذایی را حذف نکنید.
- به علائم قبل از بیهوش شدن توجه کنید. احساس سبکی سر، ضعف و سرگیجه از علائم هشدار دهنده از هوش رفتن است. اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، ابتدا بنشینید و سر خود را بین زانوها قرار دهید تا خون به مغزتان برسد. همچنین هنگام داشتن این علائم مثلا سرگیجه، می توانید دراز بکشید و از زمین خوردن و آسیب دیدن جلوگیری کنید و تا زمانی که احساس بهتری نکردید از جای خود بلند نشوید. علاوه بر آن، به فعالیت ها و موقعیت هایی که در آن مواقع از هوش می روید نیز توجه کنید.
اقدامات لازم هنگام بیهوش شدن
اگر فردی در حضور شما بیهوش شد با استفاده از راهکارهای زیر می توانید به او کمک کنید:
- مطمئن شوید که راه هوایی فرد باز است.
- بررسی کنید که فرد نفس می کشد یا نه.
- بررسی کنید که آیا قلب فرد تپش دارد یا نه.
- پاهای فرد را بالا بگیرید تا جریان خون به سر او وارد شود.
- اگر فرد نفس نمی کشد و یا نبض ندارد، CPR را شروع کنید.
- و در نهایت اگر متوجه شدید که فرد نفس نمی کشد و یا بر اثر بیهوش شدن صدمه دیده است، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
وقتی فرد به هوش می آید راهکارهای زیر را به کار ببرید:
- مکان خنک و آرامی را برای فرد فراهم کنید. یقه تنگ، کمربند و سایر لباس های تنگ او را شل کنید و او را حداقل به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دراز کشیده و یا نشسته نگه دارید.
- از فرد بخواهید که بنشیند و سرش را بین زانوهایش قرار دهد.
- نوشیدن آب خنک به این افراد کمک می کند.
- هرگونه آسیبی که به مراقبت پزشکی نیاز دارد مانند ضربه به سر و یا بریدگی را بررسی کنید.
از هوش رفتن اورژانسی
اگر فردی بیهوش شد و هر یک از موارد زیر را داشت فورا باید با اورژانس تماس بگیرید:
- نفس نکشیدن
- به هوش نیامدن در عرض چند دقیقه
- افتادن و آسیب دیدن و خونریزی داشتن
- باردار بودن
- دیابت داشتن
- سن بالای ۵۰ سال
- نداشتن سابقه از هوش رفتن
- داشتن ضربان قلب نامنظم
- شکایت از درد قفسه سینه و یا داشتن سابقه بیماری قلبی
- تشنج داشتن
- آسیب دیدن زبان
- از دست دادن کنترل روده و یا مثانه
- داشتن مشکل در گفتار و یا بینایی
- گیج بودن
- عدم توانایی حرکت دادن اندام ها
همچنین بهتر است دستورالعمل های اضطراری را بخوانید؛ شاید لازم باشد تا رسیدن خدمات پزشکی، به فردی که بیهوش شده است تنفس بدهید و یا CPR انجام دهید.
عوارض ناشی از عدم درمان از هوش رفتن
پیگیری نکردن علت از هوش رفتن و درمان نکردن آن باعث می شود:
- از هوش رفتن بارها و بارها در فرد اتفاق افتد.
- افرادی که به دلیل افت فشار خون هنگام ایستادن از هوش می روند در معرض آسیب های ناشی از افتادن قرار بگیرند.
- مشکلات قلبی فرد آن ها را در معرض خطر قرار دهد.
تشخیص
پزشک ابتدا با گرفتن تاریخچه فرد از جمله داشتن هر گونه بیماری قبلی و مصرف دارو، وضعیت را می سنجد تا ببیند آیا بیماری زمینه ای علت از هوش رفتن ناگهانی فرد است یا نه. با پزشک خود مطرح کنید که قبل از بیهوش شدن در حال انجام چه کاری بودید و دقیقا چه احساسی داشتید. طبق یافته های به دست آمده از معاینه، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی نیز از فرد بگیرد. تشخیص معمولا با نوار قلب (ECG یا EKG) شروع می شود؛ همه افرادی که تجربه از هوش رفتن دارند، حتی افرادی که فقط یک بار این تجربه را داشتند، باید نوار قلب بدهند و فعالیت الکتریکی قلبشان ثبت شود. آزمایش های دیگری که می توانند علت از هوش رفتن را مشخص کنند شامل موارد زیر هستند:
1- مانیتور هولتر
مانیتور هولتر یک دستگاه مانیتورینگ قلب قابل حمل است که در یک بازه زمانی مشخص، حداقل ۲۴ ساعت، چگونگی عملکرد قلب را می سنجد.
2- اکوکاردیوگرافی
این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویر متحرکی از قلب تولید می کند.
3- الکتروانسفالوگرام
الکتروانسفالوگرام یا EEG، فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند. پس از بررسی علائم بیمار توسط پزشک، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا فرد تجربه بیهوش شدن داشته یا تشنج کرده است. اگر پزشک در تشخیص خود مطمئن نباشد EEG انجام می دهد.
درمان
درمان کاملا به علت از هوش رفتن ناگهانی و تشخیص پزشک بستگی دارد. علت اصلی بیهوش شدن در افرادی که بالای ۶۵ سال سن دارند اغلب این است که خیلی سریع از جایشان بلند می شوند؛ درمان برای این افراد شامل موارد زیر است:
- مصرف دارو
- پوشیدن جوراب های فشرده
- مصرف بیشتر مایعات و نمک
- تمرینات پا
اگر علت بیهوش شدن مشکل قلبی باشد، پزشک ممکن است درمان های زیر را به بیمار ارائه دهد:
- مصرف دارو
- ضربان ساز قلب
- دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD)
- عمل ابلیشن قلب
- تعویض دریچه قلب
درمان های زیر برای افراد مبتلا به سنکوپ سینوس کاروتید مناسب است:
- مصرف دارو
- ضربان ساز قلب
اگر هیچ زمینه پزشکی برای بیهوش شدن وجود نداشته باشد معمولا نیازی به درمان نیست و صرفا با پیدا کردن علت و کنترل آن برای جلوگیری از بیهوش شدن و استفاده از راهکارها و توصیه های پزشک، می توان این اتفاق را مدیریت کرد.
دانش آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.
