برای کم خونی چی بخوریم؟

کم خونی یکی از شایع ترین مشکلات است. کم خونی به این صورت است که خون به اندازه کافی گلبول های قرمز سالم ندارد و همان طور که می دانید، وظیفه گلبول های قرمز رساندن اکسیژن به بافت های بدن است. کم خونی اغلب به دلیل کمبود آهن در بدن اتفاق می افتد؛ بنابراین بدون آهن کافی، بدن شما نمی تواند به اندازه کافی هموگلوبین تولید کند.

هموگلوبین بخشی از گلبول های قرمز خون است که به خون رنگ قرمز می دهد و گلبول های قرمز خون را قادر می سازد تا اکسیژن را به سر تا سر بدن برسانند. کم خونی ممکن است شما را درگیر خستگی و تنگی نفس کند، اما در نهایت خبر خوب این است که کم خونی معمولا با انواع مواد غذایی و مکمل های آهن قابل درمان هستند و ما در این مقاله قصد داریم به این سوال که برای کم خونی چی بخوریم؟ جواب دهیم.

همچنین بخوانید: برای درمان هر بیماری به چه دکتری مراجعه کنیم؟

علائم کم خونی

کم خونی گاه انقدر خفیف است که ممکن است فرد از کم خونی خود خبر نداشته باشد؛ اما اگر کم خونی در بدن بسیار شدید باشد و بدن با فقر آهن شدیدی مواجه شود، نشانه ها و علائم ناشی از آن نیز تشدید می شود. علائم کم خونی شامل موارد زیر است:

  • خستگی مفرط
  • ضعف
  • رنگ پریدگی پوست
  • احساس درد در قفسه سینه
  • تند شدن ضربان قلب
  • تنگی نفس
  • سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
  • دست و پاهای سرد
  • التهاب زبان
  • هوس های غیرمعمول برخی از مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک و یا نشاسته
  • کم اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی
  • ناخن های شکننده

علائم کم خونی

علل کم خونی

کم خونی زمانی اتفاق می افتد که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. بنابراین اگر آهن کافی مصرف نکنید، یا اگر آهن زیادی از دست بدهید، بدن نمی تواند هموگلوبین کافی تولید کند و در نهایت کم خونی اتفاق می افتد. علل کم خونی عبارتند از:

1- از دست دادن خون

خون موجود در گلبول های قرمز حاوی آهن است. بنابراین اگر خون از دست بدهید، در واقع مقداری از آهن بدن نیز از دست می رود. زنانی که پریودهای سختی دارند به دلیل این که در طول این دوران خون زیادی از دست می دهند، بیشتر در معرض خطر کم خونی هستند.

همچنین از دست دادن آهسته و مزمن خون در بدن، مثلا داشتن بیماری های زخم معده، فتق هیاتال، پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ، نیز می توانند باعث کم خونی شوند.

همچنین بخوانید: معرفی 10 تا از خطرناک ترین علائم سرطان روده

2- کمبود آهن در رژیم غذایی

بدن شما به طور منظم آهن مورد نیاز خود را از غذاهایی که می خورید دریافت می کند. بنابراین اگر آهن خیلی کمی در رژیم غذایی شماست، با گذشت زمان بدن تان ممکن است دچار کمبود آهن شود. غذاهای غنی از آهن شامل گوشت، تخم مرغ و سبزیجات سبز است.

3- ناتوانی در جذب آهن

آهنی که از غذا دریافت می شود در روده کوچک وارد جریان خون می شود. بنابراین داشتن اختلال های روده، مانند بیماری سلیاک باعث می شود که روده نتواند مواد مغذی غذای هضم شده را جذب کند و این می تواند منجر به کم خونی شود. همچنین افرادی که بخشی از روده کوچک شان را با جراحی بای پس برداشته اند، ممکن است در جذب آهن و سایر مواد مغذی دچار مشکلاتی باشند.

4- دوران بارداری

بدون مکمل آهن، کم خونی در بسیاری از زنان باردار رخ می دهد، زیرا بدن در دوران بارداری به حجم خون بیشتری نیاز دارد و آهن بدن این افراد منبع هموگلوبین برای جنین در حال رشد است.

علل کم خونی

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به کم خونی هستند؟

خطر ابتلا به خونی برای این گروه از افراد بیش از سایرین است:

1- زنان

از آن جایی که زنان در طول دوران قاعدگی خون از دست می دهند، بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به کم خونی هستند.

2- نوزادان و کودکان

نوزادانی که در زمان به دنیا آمدن وزن کمی دارند و یا نوزادانی که زود به دنیا می آیند و آهن کافی را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت نمی کنند، بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند.

همچنین کودکان در طول رشد خود به آهن اضافی نیاز دارند؛ بنابراین اگر کودکی رژیم غذایی سالم و متنوعی ندارد، ممکن است بیشتر در معرض خطر کم خونی باشد.

3- افراد گیاه خوار (وجترین)

افرادی که گوشت نمی خورند اگر سایر غذاهای غنی از آهن را هم مصرف نکنند بسیار بیش از دیگران در معرض خطر کم خونی قرار می گیرند.

4- اهداکنندگان خون

افرادی که به طور مکرر خون اهدا می کنند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به کم خونی؛ چرا که اهدای خون، ذخایر آهن بدن را کاهش می دهد. هنگامی که افراد خون اهدا می کنند، هموگلوبین خون (ماده ای که اکسیژن را به سر تا سر بدن می رساند) آن ها ممکن است پایین رود که این یک مشکل موقتی است و با خوردن غذاهای غنی از آهن برطرف می شود.

اما اگر موقع اهدای خون به شما گفته شود که به دلیل هموگلوبین پایین نمی توانید خون اهدا کنید، باید این موضوع را با پزشک خود بررسی و برای درمان آن اقدام کنید.

عوارض و مشکلات کم خونی

کم خونی خفیف معمولا عوارضی برای افراد ندارد اما اگر کم خونی درمان نشود ممکن است شدید شود و منجر به مشکلات سلامتی شود که شامل موارد زیر است:

1- مشکلات قلبی

کم خونی ممکن است منجر به ضربان قلب سریع یا نامنظم شود. در شرایطی که بدن با کم خونی مواجه است، قلب باید خون بیشتری پمپاژ کند تا کمبود اکسیژن خون هنگام کم خونی را جبران کند و این می تواند منجر به بزرگ شدن قلب یا نارسایی قلبی شود.

2- مشکلات دوران بارداری

در زنان باردار، کم خونی شدید با زایمان زودرس و نوزادان کم وزن مرتبط است. اما خبر خوب این است که این وضعیت در زنان بارداری که مکمل آهن را به عنوان بخشی از مراقبت های دوران بارداری خود مصرف می کنند، قابل پیشگیری است.

زنان باردار کم خون چه بخورند ؟

زنان بارداری که با کمبود آهن دست و پنجه نرم می‌کنند، بهتر است به مصرف مواد غذایی حاوی آهن توجه ویژه‌ای داشته باشند. در ادامه، مواردی از غذاهای غنی از آهن که می‌توانند در رژیم غذایی زنان باردار کم خون مفید باشند، آمده است:

  1. گوشت قرمز تازه و چرب کم: گوشت قرمز تازه، به ویژه گوشت گوساله و گاو، منبع خوبی از آهن هستند. حتی اگر ممکن است برای برخی زنان باردار تجویز نشده باشد، می‌توان در میزان معقولی از آن استفاده کرد.
  2. حبوبات: عدس، لوبیا، نخود و عدس سبز از حبوباتی هستند که غنی به آهن هستند. این مواد غذایی می‌توانند به عنوان یک جزء اساسی از رژیم غذایی مصرف شوند.
  3. ماهی غنی از چربی: ماهی‌هایی مانند سالمون و ماهی تن ماهیانه حاوی آهن هستند. همچنین، اسیدهای چرب امگا-3 نیز در این ماهی‌ها مفید هستند.
  4. سبزیجات تاریخچه‌دار: اسفناج، کلم سبز و چرچیش از سبزیجاتی هستند که به طور طبیعی حاوی آهن و فولات هستند. مصرف آنها به تقویت رژیم غذایی کم آهن کمک می‌کند.
  5. میوه‌های خشک شده: کشمش، زردآلو و آلو از میوه‌های خشک شده هستند که مقدار مناسبی آهن در آنها وجود دارد. این میوه‌ها می‌توانند به عنوان میان‌وعده‌های سالم مصرف شوند.
  6. تخم مرغ: تخم مرغ منبع خوبی از آهن و پروتئین هستند. مصرف معتدل تخم مرغ در رژیم غذایی بارداری می‌تواند کمک کند.
  7. غلات تقویت‌شده با آهن: برخی از غلات مانند نان‌ها و غلات صبحانه که با آهن تقویت شده‌اند، می‌توانند در مصرف روزانه جهت تامین آهن مفید باشند.
  8. مغزها و دانه‌ها: دانه‌های آفتابگردان، کاج و بادام از منابع دیگری هستند که مقداری آهن در آنها وجود دارد.
همچنین بخوانید: خواص بادام برای سلامتی چیست؟

همچنین به یاد داشته باشید که مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند نارنج، ترشی و فلفل دلمه‌ای همزمان با منابع آهن می‌تواند جذب آهن را تقویت کند. از طرف دیگر، مصرف همزمان مواد غذایی حاوی کلسیم (مانند محصولات لبنی) با منابع آهن توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است جذب آهن را کاهش دهد. همچنین، توصیه می‌شود که قبل از ایجاد تغییرات بزرگ در رژیم غذایی خود، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا تغییرات مناسب و بهینه‌ای را برای شرایط خاص خود انجام دهید.

3- مشکلات رشدی

در نوزادان و کودکان، کمبود شدید آهن می تواند منجر به کم خونی و همچنین تاخیر در رشد شود. علاوه بر این، کم خونی در این گروه سنی با افزایش حساسیت به عفونت ها همراه است.

برای کم خونی چی بخوریم؟

همان طور که در ابتدای مطلب گفتیم، با خوردن غذاهای غنی از آهن می توان خطر کم خونی را تا حد زیادی کاهش داد.

غذاهای غنی از آهن شامل موارد زیر هستند:

  • گوشت قرمز، گوشت خوک، جگر، زبان گاو و مرغ
  • غذاهای دریایی مانند انواع ماهی ها، صدف، خرچنگ، میگو، تن ماهی
  • تخم مرغ
  • حبوبات مخصوصا لوبیا. دیگر حبوبات غنی از آهن عبارتند از نخود، سویا، لوبیا چیتی و نخود فرنگی
  • سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
  • میوه های خشک مانند کشمش و زردآلو
  • انواع مغز و آجیل خام و بو داده مانند پسته، بادام، بادام هندی
  • غلات، برنج، آرد، نان، ماکارونی و پاستا غنی شده آهن آهن
  • نخود فرنگی
همچنین بخوانید: خواص باورنکردنی سویا برای بدن

بدن، آهن مورد نیاز خود را بیشتر از گوشت دریافت می کند. بنابراین اگر گیاهخوار هستید و یا به هر دلیلی گوشت مصرف نمی کنید، حتما لازم است که غذاهای غنی از آهن و گیاهی مصرف کنید تا همان مقدار آهن دریافتی از طریق گوشت را به بدن تان برسانید و دچار کم خونی نشوید.

برای کم خونی چی بخوریم؟

برای افزایش جذب آهن، غذاهای حاوی ویتامین C مصرف کنید

شما همچنین می توانید همزمان با مصرف غذاهای پر آهن، غذاهای غنی از ویتامین C بخورید و جذب آهن را بدن خود افزایش دهید. برای مثال ویتامین C موجود در آب مرکبات، مانند آب پرتقال، به بدن کمک می کند تا آهن رژیم غذایی را بهتر جذب کند.

ویتامین C همچنین در خوراکی های زیر وجود دارد:

  • کلم بروکلی
  • گریپ فروت
  • کیوی
  • سبزیجات
  • خربزه
  • پرتقال
  • فلفل قرمز
  • توت فرنگی
  • نارنگی
  • گوجه فرنگی

در مصرف کلسیم محتاط باشید!

این نکته مهم را به یاد داشته باشید که غذاهای سرشار از کلسیم نباید همزمان با غذاهای غنی از آهن مصرف شوند چرا که کلسیم تا حدی جذب آهن را کاهش می دهد.

نمونه هایی از غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:

  • شیر لبنی
  • شیر گیاهی
  • ماست
  • پنیر
  • توفو

پیشگیری از کم خونی در نوزادان و کودکان

برای جلوگیری از کم خونی در نوزادان، در سال اول به کودک خود شیر مادر یا شیر خشک غنی شده از آهن بدهید و پس از ۶ ماهگی، حداقل دو بار در روز غلات غنی شده از آهن یا گوشت پوره شده به کودک بدهید تا آهن بدن او از این طریق تامین شود.

پیشگیری از کم خونی در نوزادان و کودکان

چه زمانی برای کم خونی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟

در این مقاله سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم که برای کم خونی چی بخوریم تا بتوانیم تا حدودی جلوی پیشرفت آن را بگیریم و از کم خونی بیش از حد جلوگیری کنیم. حال که به انتهای مقاله رسیدیم لازم است بگوییم که گاهی کم خونی بیش از آن است که با مواد غذایی و مکمل ها درمان شود.

اگر فکر می کنید علائم و نشانه های شدیدی از کم خونی را دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در کل کم خونی چیزی نیست که خودمان بتوانیم آن را تشخیص دهیم و به طور کامل آن را درمان کنیم.

پس به جای مصرف سر خود مکمل های آهن، به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ چرا که مصرف بی رویه مکمل های آهن باعث تجمع بیش از حد آهن در بدن می شود و این برای بدن بسیار خطرناک است؛ می تواند به کبد آسیب برساند و عوارض دیگری نیز ایجاد کند.

در موارد نادری علاوه بر تجویز مکمل های آهن، به تصمیم پزشک، انجام آزمایش ها یا درمان های اضافی دیگری برای کم خونی ضروری است، به خصوص اگر پزشک مشکوک باشد که خونریزی داخلی در بدن اتفاق افتاده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *