خواص تخم شربتی چیست؟

تخم شربتی که به دانه های ریحان شیرین نیز معروف است شبیه دانه های کنجد اما سیاه است. تخم شربتی در حالت عادی بسیار سفت است و نمی توان آن را به صورت خام مصرف کرد؛ معمولا بعد از خیساندن در آب و ژلاتینی شدن، مورد استفاده قرار می گیرد. فواید و خواص تخم شربتی برای سلامتی در چندین مطالعه آزمایش شده و ما اینجا مزیت ها و کاربردهای تایید شده از نظر علمی آن را در این مقاله گردآوری کرده ایم.

خواص تخم شربتی

تخم شربتی سرشار از پروتئین، چربی های ضروری برای بدن، کربوهیدرات و فیبر است و در کمال تعجب کالری زیادی ندارند. در این قسمت خواص تخم شربتی را با هم بررسی می کنیم:

1- منبع خوبی از چند مواد معدنی

تنها یک قاشق غذاخوری یا ۱۳ گرم تخم شربتی، منبع خوبی از آهن، کلسیم و منیزیم است و کمبودهای مواد معدنی بدن را جبران می کند؛ افراد زیادی از طریق رژیم غذایی خود کلسیم و منیزیم کافی را دریافت نمی کنند و مصرف تخم شربتی کمک می کند تا این مواد مغذی مورد نیاز، به بدن رسانده شود.

علاوه بر آن، تخم شربتی منبع خوبی از آهن و کلسیم برای افرادی است که رژیم های غذایی خاصی دارند و یا به هر دلیلی گوشت یا محصولات لبنی مصرف نمی کنند. آهن برای تولید گلبول های قرمز خون و کلسیم و منیزیم برای سلامت استخوان و عملکرد ماهیچه ها ضروری هستند.

2- حاوی فیبر

تخم شربتی سرشار از فیبر به خصوص فیبر محلول است. یک قاشق غذاخوری یا ۱۳ گرم تخم شربتی، ۷ گرم از فیبر روزانه مورد نیاز بدن ما را تامین می کند. فیبر محلول فواید زیادی برای سلامتی دارد که در ادامه به این فواید، پرداخته ایم.

3- کمک به سلامت روده

مطالعات نشان می دهند که فیبر موجود در تخم شربتی، باکتری های مفید روده را تغذیه و آن ها را افزایش می دهد. باکتری های مفید همان باکتری های ضد التهابی هستند که به سلامت روده کمک می کنند.

4- کمک به کاهش وزن و کنترل اشتها

یکی دیگر از خواص تخم شربتی، کمک به کاهش وزن است. فیبر موجود در تخم شربتی تخلیه معده را به تاخیر می اندازد و معده را برای مدت طولانی سیر نگه می دارد، سطح هورمون سیری را افزایش دهد، اشتها را کاهش می دهد و به طور موثری به جلوگیری از پرخوری و کاهش وزن کمک می کند.

همچنین تخم شربتی دارای مقادیر زیادی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که ALA را تامین می کند؛ ALA متابولیسم بدن را افزایش می دهد و کاهش وزن را تسهیل می کند.

5- کمک به یبوست و نفخ

طبق تحقیقات، تخم شربتی دارای روغنی است که باعث آزاد کردن گاز از دستگاه گوارش می شود و نفخ شکم را تسکین می دهد. همچنین فیبر غذایی موجود در تخم شربتی، معده را سم زدایی می کند و به یبوست کمک می کند.

6- کنترل قند خون

فیبر موجود در تخم شربتی برای مدیریت سطح قند خون به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید است. در یک مطالعه مشاهده کردند هنگامی که افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، بعد از هر وعده غذایی ۱۰ گرم تخم شربتی در آب را به مدت یک ماه خوردند، قند خون آن ها بعد از غذا خوردن ۱۷٪ کمتر از زمانی بود که مطالعه را شروع کرده بودند.

7- تنظیم فشار خون

پتاسیم موجود در تخم شربتی به گشاد شدن رگ های خونی کمک می کند و فشار خون را تنظیم می کند.

8- بهبود سطح کلسترول

فیبر موجود در تخم شربتی با مهار جذب کلسترول در روده، کلسترول خون را کاهش می دهد. در تحقیقات مشاهده شد افرادی که روزانه به مدت یک ماه، ۳۰ گرم تخم شربتی مصرف کردند، تا ۸٪ کلسترول خون شان کاهش پیدا کرد.

9- بهبود سلامت دندان

از آن جایی که تخم شربتی خاصیت ضد میکروبی دارد، از ایجاد زخم، حفره، پلاک و بوی بد دهان جلوگیری می کند.

10- بهبود تراکم استخوان

تخم شربتی منبع خوبی از مواد معدنی تقویت کننده استخوان مانند آهن، کلسیم و مس است؛ به همین دلیل تراکم استخوان را افزایش می دهد و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

همچنین بخوانید: راه حل هایی برای جلوگیری از پوکی استخوان

11- تقویت ایمنی

تخم شربتی منبع غنی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا ۳ و سایر مواد مغذی است که باعث افزایش ایمنی بدن می شود.

12- کمک به سرماخوردگی و سرفه

تخم شربتی به دلیل داشتن خاصیت ضد اسپاسم، برای درمان و تسکین سرماخوردگی، سرفه و آنفولانزا مفید است.

13.کاهش استرس

آنتی اکسیدان های موجود در تخم شربتی، در کاهش استرس و تنش مفید عمل می کنند.

14- بهبود بینایی

شاید برایتان جالب باشد اما یکی از خواص تخم شربتی، بهبود بینایی است. تخم شربتی به دلیل این که منبع غنی از ویتامین A است، به بهبود بینایی کمک می کند.

15- مفید برای پوست و مو

تحقیقات نشان می دهد که تخم شربتی حاوی فلاونوئیدهایی است که اثرات آنتی اکسیدانی دارند و سلامت پوست را تقویت می کنند؛ آن ها باعث تشکیل سلول های جدید پوست می شوند، تولید کلاژن را افزایش می دهند و روند پیری را کند می کند. همچنین از آن جایی که تخم شربتی سرشار از آهن و پروتئین است، باعث رشد موها می شود و از ریزش زودرس موها جلوگیری می کند.

16- قوام دهنده و تثبیت کننده بدون طعم

صمغ فیبری و غنی بودن از پکتین، تخم شربتی را به یک ماده با ارزش در صنایع غذایی تبدیل کرده است؛ چرا که بی طعم است و می تواند به غلیظ شدن و تثبیت مخلوط های غذایی کمک کند.

در صنایع غذایی، یکی از کاربردهای تخم شربتی، غلیظ کردن و تثبیت مخلوط های غذایی مانند انواع سس های سالاد، بستنی، ژله و خامه فرم گرفته کم چرب است و به عنوان جایگزین چربی در ماست و سس مایونز نیز به کار می رود. همچنین در خانه هم کاربرد زیادی دارد؛ آشپزهای خانگی از تخم شربتی برای غلیظ کردن انواع دسرها، سوپ ها و سس ها استفاده می کنند.

17- غنی از ترکیبات گیاهی

تخم شربتی سرشار از ترکیبات گیاهی از جمله فلاونوئیدها و سایر پلی فنول ها هستند. فلاونوئیدها آنتی اکسیدان هستند و از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کنند. این ترکیبات گیاهی همچنین دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد سرطانی هستند.

چندین مطالعه نشان داده است که مصرف بیشتر فلاونوئیدها، با کاهش خطر بیماری قلبی همراه است و به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی، به تسکین درد مفاصل، درد نقرس و حتی سردرد کمک می کند. علاوه بر آن، محققان در مطالعه ای مشاهده کردند که عصاره تخم شربتی، باکتری های مضر را از بین می برد و باعث مرگ سلول های سرطانی می شود؛ بنابراین به پیشگیری از سرطان نیز کمک می کند.

18- حاوی چربی امگا ۳

هر یک قاشق غذاخوری یا ۱۳ گرم تخم شربتی حاوی ۲.۵ گرم چربی است که حدود نیمی از این چربی اسید آلفا لینولنیک (ALA) است که یک چربی امگا ۳ است. این اسید چرب برای مردان و زنان ضروری است و با مصرف همان یک قاشق غذاخوری تخم شربتی، بیشتر یا تمام نیاز روزانه به چربی امگا ۳ ALA تامین می شود.

بدن برای تامین انرژی از ALA استفاده می کند و همچنین فواید ضد التهابی دارد و خطر ابتلا به برخی از بیماری ها مانند بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.

19- قابل استفاده در انواع نوشیدنی ها

تخم شربتی از مدت ها قبل در هند و آسیای جنوب شرقی در انواع نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گرفت و معمولا در تابستان و در نوشیدنی های سرد مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، انواع نوشیدنی های بطری در سوپرمارکت ها به فروش می رسد که حاوی تخم شربتی است. افزودن تخم شربتی به نوشیدنی ها باعث می شود که مقدار زیادی فیبر سالم به نوشیدنی اضافه شود، چیزی که نوشیدنی ها معمولا فاقد آن هستند.

20- کمک به خنک شدن بدن

تخم شربتی یک مکمل غذایی عالی برای تابستان است زیرا خاصیت خنک کنندگی دارد و حرارت معده را از بین می برد.

21- جایگزین عالی برای دانه چیا

تخم شربتی کمی بزرگ تر از دانه چیا است اما از نظر مشخصات تغذیه ای، مشابه هستند. هر دو طعم ملایمی دارند و وقتی خیسانده می شوند به شکل ژل درمی آیند. تفاوت بارز بین دانه چیا و تخم شربتی این است که در ۱۳ گرم از هر کدام از آن ها، دانه چیا بیش از دو برابر چربی امگا ۳ دارد و در مقایسه با تخم شربتی فیبر کم تری دارد.

همچنین بخوانید: مهم ترین خواص دانه چیا چیست؟

دانه چیا را می توان به صورت خشک هم مصرف کرد، به عنوان مثال روی سالا ریخته می شود در حالی که تخم شربتی معمولا خشک مصرف نمی شود زیرا جویدن آن سخت است.

22- استفاده آسان در انواع مواد غذایی

استفاده از تخم شربتی و اضافه کردن آن به هر چیزی چه اسموتی، چه شربت و… آسان است. فقط باید ابتدا در آب خیسانده شوند و سپس آن را به هر دستوری که می خواهید اضافه کنید.

• خیساندن تخم شربتی

برای خیساندن تخم شربتی، به ازای هر یک قاشق غذاخوری یا ۱۳ گرم تخم شربتی، ۲۳۷ میلی لیتر یا یک فنجان آب اضافه کنید. البته در صورت تمایل می توان آب بیشتری استفاده کرد زیرا تخم شربتی فقط به اندازه ای که لازم دارد آب را جذب می کند. سپس اجازه دهید تا حدود ۱۵ دقیقه خیس بخورد؛ با متورم شدن آن ها، اندازه شان تقریبا سه برابر می شود و قسمت بیرونی ژل مانند آن ها به رنگ خاکستری درمی آید و مرکز آن سیاه باقی می ماند.

می توان تخم شربتی خیس شده را صاف کرد و به دستور غذا اضافه کرد؛ اگر دستوری حاوی مایعات زیادی باشد مانند سوپ، نیاز نیست تخم شربتی را از قبل در آب خیس کنید.

• موارد استفاده از تخم شربتی

می توان از تخم شربتی در موارد زیر استفاده کرد:

• اسموتی
• میلک شیک
• لیموناد و سایر نوشیدنی ها
• سوپ
• سس سالاد
• ماست
• پودینگ
• غلات داغ مانند بلغور جو دوسر
• پنکیک سبوس دار
• غذاهای سبوس دار
• انواع نان و کلوچه

برای استفاده از تخم شربتی در مواد غذایی پخته شده، می توان آن ها را آسیاب کرد.

عوارض جانبی احتمالی

جدا از بی شمار بودن خواص تخم شربتی، مصرف بیش از حد آن مانند هر چیز دیگر عوارضی دارد:

• تخم شربتی فیبر زیادی دارد و ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ شود. به دلیل داشتن فیبر، خوردن تخم شربتی را کم کم شروع کنید و و مصرف آن را به مرور افزایش دهید تا روده ها فرصت داشته باشند با فیبر سازگار شوند.
• علاوه بر آن، تخم شربتی حاوی ویتامین K است و از آن جایی که ویتامین K باعث لخته شدن خون می شود، خوردن تخم شربتی با داروهای رقیق کننده خون ممکن است تداخل ایجاد کند.

مریم حاتمی

دانش‌ آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.