کدام دندان کودک دائمی است؟ زمان اولین دندان دائمی

آیا می خواهید بدانید که اولین دندان های دائمی فرزندتان چه زمانی و در چه سنی رشد می کند؟ یا این که دندان های دائمی کودک رشد کرده اند اما روند آن، آن طور که انتظار داشتید پیش نرفته است؟ اگر شما هم در مورد دندان های دائمی و جدید کودکتان سوالات زیادی دارید، باید بگوییم که تنها نیستید.

به گفته دندانپزشکان، بخش زیادی از سوالاتی که در مطب دندانپزشکی کودکان مطرح می شود، مربوط به رویش دندان های دائمی کودکان است. در این مقاله ابتدا می گوییم که کدام دندان کودک دائمی است و سپس اطلاعات بیشتری درباره دندان های دائمی کودکان در اختیار شما قرار می دهیم.

کدام دندان کودک دائمی است؟

درست است که دندان های دائمی کودکان، همان دندان های جایگزین دندان های شیری هستند اما درواقع در هر طرف فک، ۳ دندان آسیا وجود دارد که دندان آسیای سوم، دندان دائمی کودک است.

همچنین بخوانید: آیا از مضرات کم خوابی در کودکان اطلاع دارید؟

دندان دائمی کودکان در چه سنی رشد می کند؟

دندان های دائمی کودکان بین ۵ تا ۷ سالگی و در فضای خالی پشت لثه رشد می کنند، پس از رویش این دندان ها، دندان های شیری کودکان یکی یکی شروع به افتادن می کنند و دندان های دائمی ، جایگزین آن ها می شوند. دندان های جلویی پایین معمولا اولین دندان های کودکان هستند که در سن ۶ تا ۷ سالگی می افتند.

به مرور زمان تا سن ۱۱ تا ۱۳ سالگی، دندان های شیری همچنان می افتند و دندان های دائمی جایگزین آن ها می شوند و هنگامی که تمام دندان های شیری کودک افتاد و دندان های دائمی جایگزین آن ها شد، چهار دندان آسیاب دائمی و چهار دندان عقل بین ۱۷ تا ۳۰ سالگی رشد می کنند و تعداد کل دندان ها به ۳۲ دندان افزایش می یابند.

تصویر زیر زمان حدودی و نرمال رویش هر دندان دائمی را نشان می دهد. به خاطر داشته باشید که رشد کردن این دندان ها چه زودتر و چه دیرتر از زمان گفته شده در تصویر زیر، لزوما نشان دهنده مشکل نیست. بسیاری از کودکان هستند که دندان های دائمی شان غیر از زمان های حدودی گفته شده رشد می کند.

در هر صورت، اگر نگران این هستید که دندان های شیری کودکتان خیلی زود افتاده و یا دندان های دائمی او به موقع در نمی آیند، ابتدا برای اطمینان بیشتر با دندانپزشک اطفال مشورت کنید و سپس برای اطلاعات بیشتر می توانید به خواندن این محتوا ادامه دهید.

افتادن زودتر از موعود دندان های شیری در کودکان

اگر دندان های شیری کودکتان زودتر از سنی که در بالا ذکر کردیم افتادند، بهتر است ابتدا با دندانپزشک اطفال مشورت کنید تا مطمئن شوید که هیچ مشکل جدی وجود ندارد و این پیگیری به ویژه زمانی اهمیت پیدا می کند که هیچ دندان دائمی جایگزین دندان شیری نشده باشد.

علت تاخیر رشد دندان های دائمی کودکان

با افتادن دندان های شیری کودکان، رویش دندان های دائمی او دیرتر از آن چه که انتظار داریم می تواند کاملا طبیعی باشد، به همین خاطر نیاز نیست که نگران آن باشید. اگر رشد دندان های دائمی کودک به طور قابل توجهی دیر شده باشد و خیلی از زمان گفته شده در تصویر بالا گذشته باشد، در این شرایط با دندانپزشک اطفال مشورت کنید زیرا در برخی موارد، عدم رویش دندان های دائمی ممکن است نشانه ای از وجود یک مشکل باشد. به عنوان مثال به موارد زیر توجه کنید:

1- نداشتن فضای کافی برای رشد

گاهی اوقات دندان های دائمی نمی توانند رشد کنند زیرا فضای کافی برای رشد آن ها وجود ندارد. در چنین شرایطی، دندانپزشک توصیه می کند تا دندان شیری که مانع از رشد دندان دائمی می شود، کشیده شود.

2- بیماری هیپودنشیا

گاهی اوقات عدم رویش دندان های دائمی به دلیل بیماری هیپودنشیا است. در این بیماری، به طور مادرزادی جای بعضی از دندان ها خالی است و هرگز دندانی در آن جا رشد نمی کند؛ یعنی کودکان مبتلا به هیپودنشیا، تعداد دندان هایشان کمتر از حد معمول است. بسته به تعداد و محلی که دندان های دائمی وجود ندارند، دندانپزشک تصمیم می گیرد که فرد نیاز به درمان دارد یا نه. گزینه های درمانی برای این بیماری شامل ارتودنسی و ایمپلنت است.

3- نهفته بودن دندان دائمی

در برخی موارد دندان دائمی به دلایل مختلفی نمی تواند رشد کند و نهفته باقی می ماند. درمان مناسب دندان دائمی نهفته، به علت نهفتگی آن بستگی دارد. به عنوان مثال اگر نهفتگی ناشی از ادنتوم (تومور در فک) باشد، لازم است تا ادنتوم با جراحی برداشته شود. و یا اگر نهفتگی به دلیل انواع تروماهای دندانی باشد مثلا آسیب شدید به دندان در حین بازی، ورزش، دعوا و…، درمان آن کشیدن دندان و یا درمان‌ ارتودنسی است.

4- بیماری شکست اولیه رویش

در موارد نادر، دندان دائمی جوانه می زند و فضایی هم برای رشد دارد اما بیرون نمی آید. این وضعیت که یک بیماری ژنتیکی نادر است، شکست اولیه رویش (PFE: Primary Failure of Eruption) نام دارد و هر چند علت آن هنوز به خوبی شناخته نشده است، اما برخی معتقدند که دلیل آن، نقص در مکانیسم رویش دندان است. برای درمان این مشکل، دندانپزشک اطفال احتمالا کودک را به یک متخصص ارتودنسی ارجاع دهد.

به طور کلی اگر رشد دندان ‌های دائمی کودکتان با تاخیر مواجه شده است، دندانپزشک اطفال به کمک یک اشعه ایکس دندان می تواند به طور دقیق تر زیر لثه ها را مشاهده کند تا ببیند آن جا چه خبر است و تشخیص دقیقی برای مشکلات دندانی از جمله وجود دندان‌ های نهفته، هیپودنسیا، شکست اولیه رویش و… بگذارد.

زمان واقعی رشد دندان های دائمی

شاید دانستن این نکته برایتان جالب باشد که دندان های دائمی قبل از افتادن دندان های شیری رشد می کنند! به طور معمول زمانی که دندان دائمی شروع به رشد می کند، به ریشه های دندان شیری فشار وارد می کند و این باعث می شود که دندان شیری لق شود و بیفتد.

با این حال، این فرآیند همیشه با این روند طی نمی شود؛ در مورادی ممکن است دندان دائمی در حال رشد به درستی به ریشه های دندان شیری فشار وارد نکند و به این ترتیب، بدون این که دندان شیری بیفتد، دندان دائمی می تواند در کنار آن رشد کند و در نتیجه وقتی به دندان های کودک نگاه می کنیم، در یک ردیف دندان ها، دوتا دندان کنار هم که یکی از آن ها خارج از ردیف اصلی است را می بینیم که با عنوان “دندان کوسه” نیز شناخته می شود. این اتفاق ممکن است والدین را دچار نگرانی کند و آن ها را با این دغدغه مواجه کند که آیا دندان کوسه نیاز به درمان دارد یا نه.

در واقع درمان دندان کوسه به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ به عنوان مثال، این که آیا دندان شیری مانع از مسواک زدن صحیح می شود؟ آیا کودک در آن ناحیه احساس درد و یا ناراحتی می کند؟ آیا رویش دندان های دائمی کودک نامناسب و نامرتب است به طوری که در آینده باید ارتودنسی کند؟ در بسیاری از موارد هیچ درمانی لازم نیست و دندان شیری در نهایت خود به خود می افتد و در موارد دیگر دندانپزشک اطفال، کشیدن دندان شیری را توصیه می کند.

علت وجود برجستگی های ناهموار در امتداد لبه های دندان های کودک

وقتی دندان های دايمی کودکان رشد می کند، یکی از رایج‌ ترین سوالات این است که چرا برجستگی های ناهمواری در امتداد لبه های دندان ‌های کودک وجود دارد؟ این برجستگی ها ماملون نام دارند و کاملا طبیعی هستند. ماملون ها اغلب روی چهار دندان جلویی بالا و چهار دندان جلویی پایین که تازه رشد کرده اند وجود دارد که مضر نیستند و نیازی به درمان هم ندارند.

در واقع ماملون اغلب به طور طبیعی و به مرور زمان در نتیجه جویدن معمولی صاف می شوند. با این حال اگر درباره این برجستگی ها درگیری فکری دارید و به فکر زیبایی دندان های کودکتان هستید، دندانپزشک اطفال به راحتی می تواند آن ها را صاف کند.

علت زرد بودن دندان های دائمی جدید کودکان

والدین اغلب نگران می شوند که چرا دندان های دائمی جدید فرزندانشان در مقایسه با دندان های شیری زردتر به نظر می رسد؛ باید بگوییم که این تفاوت رنگ جای نگرانی ندارد و علت زیستی دارد. دندان ها از چند لایه تشکیل شده اند؛ خارجی ترین لایه و بخش قابل مشاهده دندان ها، از ماده بسیار سخت و شفافی به نام مینای دندان تشکیل شده است و در زیر مینای دندان، عاج قرار دارد که رنگ مایل به زردی دارد. به دلیل این که دندان های دائمی نسبت به دندان های شیری لایه عاج ضخیم تری دارند، به طور طبیعی کمی زردتر به نظر می رسند.

اما در صورتی که رنگ دندان‌ های دائمی جدید کودک به شدت متفاوت از رنگ دندان‌ های دیگر او است، احتمالا باید آن را با دندان ‌پزشک اطفال در میان بگذارید زیرا در برخی موارد، ناهنجاری ‌های رنگی ممکن است نشانه ‌ای از نقص مینای دندان باشد. اما به طور کلی تفاوت رنگ جزئی بین دندان های دائمی و شیری کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

همچنین بخوانید: عوارض ایمپلنت دندان چیست؟ از درد و تورم تا عفونت و شکستگی

مریم حاتمی

دانش‌ آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.