آیا از مضرات کم خوابی در کودکان اطلاع دارید؟

چرا کودک من زمان زیادی برای خوابیدن نیاز دارد و از رفتن به رختخواب دوری می کند؟ کم خوابی در کودکان موضوعی است که از گذشته تا به امروز وجود داشته اما این روزها به حدی رسیده است که تبدیل به یک بحران شده و بسیاری از والدین را نگران کرده است.

بهتر است برای رفع هر مشکلی در ابتدا آن را ریشه یابی کنیم. بی خوابی کودکان عوارض زیادی ایجاد می کند، سبب عصبی شدن، پرخاشگری بی مورد و ضعف حافظه می شود.

کودکان به چقدر خواب نیاز دارند؟

نیاز به خواب در کودکان متفاوت است! هر کودکی شرایط خاص خود را دارد. مثلاً میزان خوابی که یک نوزاد نیاز دارد به نسبت یک نوجوان 12 ساله فرق می کند اما بررسی هایی انجام شده نشان می دهد که نوزادان تا سه ماه باید بین 14 الی 17 ساعت بخوابند.

کودکان بالای یک سال می بایست 11 تا 14 ساعت در روز بخوابند و کودکان بالای 3 سال نیز حتما نیاز به 10 ساعت خواب را خواهند داشت. برای کودکان بالای 6 سال معمولاً 9 ساعت خواب اولیه نیاز است و از سنین نوجوانی میزان خواب باید بین 8 الی 10 ساعت در نظر گرفته شود در غیر این صورت مشکل ساز می شود.

دلایل کم خوابی در کودکان

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد برای درمان کم خوابی کودک نیاز است که در ابتدا دلایل و ریشه اصلی کم خوابی مشخص شود.

1- نیازهای مختلف خواب

مثلا پیش می آید که کودک در زمان خواب تقاضای غذاهای عجیب غریب دارد و یا می خواهد که او را به گردش ببرید.

2- کودک به اندازه کافی خسته نشده است

از سوی دیگر کودکانی که تنبل هستند و فعالیت جسمانی زیادی ندارند شبهای خوبی را پشت سر نمی گذارند. آنها در رختخواب خود مدام غلت می زنند و نمی توانند خواب راحتی داشته باشند و بسیار دیر به خواب می روند و خواب معمولاً سبکی دارند چون جسم شان خسته نبوده و این موضوع برایشان دردسرساز می شود.

کودک به اندازه کافی خسته نشده است یکی از دلایل کم خوابی در کودکان

3- خستگی مفرط

حقیقت این است که افراط و تفریط به طور کلی مشکل ساز است. کودکانی که بیش فعال هستند و یا در طول روز بسیار فعالیت دارند در زمان خواب به دلیل خستگی مفرط نمی توانند به راحتی به خواب بروند. بدن این کودکان از فرط خستگی بی حال است اما همین خستگی زیاد اجازه خواب به ذهن نمی دهد.

همچنین بخوانید: تاثیر خواب بر سلامتی بدن و مغز

4- حس استقلال

حس استقلال شاید کمی عجیب به نظر برسد اما یکی از دلایل کم خوابی در کودکان حس استقلال است. این موضوع در نوجوانان بسیار دیده می شود به طوری که مثلاً وقتی کودک به سن 13 سالگی می رسد احساس می کند که بزرگ شده است و شب بیداری برای او نوعی قدرت محسوب می شود که به لطف فضاهای مجازی این موضوع بسیار دردسرساز تر شده است.

5- استرس

استرس یکی از مهمترین دلایل بی خوابی کودکان محسوب می شود. کودکانی که درگیر استرس هستند معمولاً نمی توانند راحت بخوابند. در خانه هایی که مادر و پدر با هم اختلاف دارند و بستر امن و آرامی وجود ندارد استرس کل وجود کودکان را در بر می گیرد. استرس به قدری مشکل ساز می شود که شاید کودک نتواند آن را هضم کند و همیشه پریشان حال خواهد بود.

6- حس طرد شدگی

در خانواده هایی که پدر و مادر از هم جدا شده اند و یا به قدری درگیر مشغله های کاری هستند که فرصت کافی برای فرزند خود ندارند، کودک احساس طرد شدگی خواهد داشت و این موضوع روی ذهن و عزت نفس او بسیار تاثیر می گذارد. حس طرد شدگی به قدری دردسرساز است که کودک را دچار آسیب های زیادی می کند و این موضوع سبب کم خوابی کودک می شود.

علائم کم خوابی در کودکان

یک سری علائم مهم در خصوص کم خوابی در کودکان دیده می شود که توجه به آن می تواند تا حد زیادی به درمان کم خوابی در کودک کمک کند.

علائم کم خوابی در کودکان

1- کودک علاقه ای به خوابیدن از خود نشان نمی دهد. او حاضر است سخت ترین کارها را انجام دهد اما به رختخواب نرود. مقاومت زیاد در برابر خواب یکی از مهمترین رفتارهای کودک محسوب می شود.

2- کودک به رختخواب رفته و مدام تکان می خورد. تکان خوردن مدل های متنوعی دارد. برخی از کودکان مدام بالش خود را زیر و رو می کنند، برخی دیگر مدام سعی می کنند که زاویه خوابیدن خود را تغییر دهند و این حرکت کاملاً احساس می شود.

3- نوجوانان معمولاً با تلفن همراه خود مشغول هستند و یکی از مهمترین دلایل کم خوابی در سنین نوجوانی فضاهای مجازی است که بسیار پرخطر بوده و نیاز به فرهنگ سازی بالایی دارد.

4- کم خوابی در کودک زیر دو سال بیشتر با گریه کردن و به نوعی غر زدن مشخص می شود به طوری که کودک از شب تا صبح بارها بیدار می شود.

5- کودک خودش را به خواب میزند اما در واقع نخوابیده است و این فریب کاری سبب می شود تا نظم زندگی زناشویی پدر و مادر نیز بهم بخورد و کودک در معرض خطرات زیادی باشد.

عوارض کم خوابی در کودکان

هرچقدر از عوارض کم خوابی در کودکان بگوییم کم است! کم خوابی ارتباط مستقیمی با سلامت جسم و روح دارد و اگر به دقت ارزیابی نشود مشکل ساز خواهد شد.

1- کم شدن حافظه

کم خوابی در کودک بر روی کاهش حافظه آنها بسیار تاثیر می گذارد به طوری که کودک ساده ترین مسائل را فراموش می کند او در سنین نوجوانی در یادگیری دروس خود دچار مشکل می شود و این رویکرد در ذهن او ادامه دار است. کم شدن حافظه در بزرگسالی مشکلات بسیار زیادی ایجاد می کند.

2- کاهش دید و ضعف چشم کودک

یکی از مشکلاتی که به واسطه کم خوابی کودک ایجاد می شود ضعیف شدن چشم است. محققین به این نتیجه رسیده اند که بسیاری از کودکانی که در سنین رشد با کم خوابی روبرو بوده اند زودتر نیاز به عینک خواهند داشت چون از چشم بیش از اندازه استفاده شده است و این موضوع روی ذهن کودک نیز اثرگذار است.

3- مشکلات پوستی

کم خوابی در کودک در سنین نوجوانی سبب بروز عارضه های پوستی می شود. در واقع یکی از دلایل وجود جوش های زیرپوستی و زیاد روی پوست نوجوانان همین موضوع کم خوابی است که اگر به دقت بررسی نشود دردسرساز است.

4- مشکلات ریزش مو

بررسی هایی که اخیراً از سوی محققان صورت گرفته است مشخص می کند که ریزش مو یکی از مهمترین عوامل کم خوابی در کودک محسوب می شود و در نهایت موی کودک رشد زیادی نخواهد داشت و این موضوع برای او بسیار مشکل ساز است. ریزش مو در کودکان به واسطه کم خوابی دلایل مختلفی دارد که می بایست بررسی شود و به شکل کاملاً دقیق ارزیابی آن صورت بگیرد.

همچنین بخوانید : بررسی شایع ترین دلایل ریزش ابرو

5- عصبی شدن

کم خوابی در کودک سبب بهم ریختن سیستم عصبی می شود. کودک به شدت پرخاشگر می شود. او علاقه ای به ارتباط با پدر و مادر خود و سایر افراد از خود نشان نمی دهد. او بسیار احساس عصبانیت دارد و این موضوع برای او دردسر ساز است.

عوارض کم خوابی در کودکان

6- افسردگی

افسردگی یکی از مهمترین مواردی است که در خصوص کم خوابی در کودکان دیده می شود. افسردگی در کودکان به چندین دسته مهم تقسیم می شود. هرچه سطح افسردگی در کودکان وسیع تر باشد زودتر مشکل ساز خواهد شد و این موضوع روی ذهن آنها نیز تاثیر می گذارد.

7- منزوی شدن و عدم تمایل به دوستی با همسالان

چرخه خواب در بدن انسان می بایست به درستی تنظیم شود در غیر این صورت مشکلات زیادی ایجاد می کند این مورد در خصوص کودکان نیز دیده می شود و آنها را به سمت انزوا می کشاند.

نکاتی برای سهولت در زمان خواب کودک

حال که دلایل و علائم کم خوابی در کودک مشخص شد وقتش رسیده کمی در مورد روش هایی صحبت کنیم که این مشکل را برطرف می سازد.

1- تنظیم زمان خواب و بیداری کودک

بهتر است زمان خواب و بیداری کودک را تنظیم کنید. به این ترتیب که صبح زود از او بخواهید که بیدار شود و در نهایت شب ها در زمان مناسبی به رختخواب برود. از یاد نبرید که تنظیم زمان خواب می تواند کودک شما را از مشکل بی خوابی یا کم خوابی نجات دهد. پس برنامه های تلویزیونی شبانه را تعطیل کنید.

2- تنظیم یک برنامه ثابت خواب

بهتر است که کودک برنامه خواب ثابتی داشته باشد اما والدین نیز در این راستا باید به او کمک کنند. نمی شود که پدر و مادر با صدای بلند یک برنامه طنز تلویزیونی را تا نیمه های شب نگاه کنند اما انتظار داشته باشند که کودک سر شب به خواب برود پس برنامه ثابت خواب باید برای همه اعضای خانواده در نظر گرفته شود.

نکاتی برای سهولت در زمان خواب کودک

3- خاموشی تلویزیون

بهتر است در زمان های غیر ضروری تلویزیون را خاموش کنید. به هر حال صدا و نور یکی از دلایل کم خوابی در کودک است و پس از دیدن برنامه مورد علاقه بهتر است که هم به کودک استراحت داده شود و هم به تلویزیون!

4- آرامش قبل از خواب

اگر درگیر مشکلات خانوادگی هستید هرگز بحث و گفتگو در خصوص مشکلات را به زمان پیش از خواب موکول نکنید. آرامش پیش از خواب از موارد مهمی است که سبب بهبود وضعیت کم خوابی در کودک می شود و در نهایت به آنها کمک می کند که با آرامش خاطر بخوابند.

5- ایجاد یک محیط خواب آور

مورد مهم دیگر ایجاد یک محیط خواب آور است. بهتر است فضای منزل در زمان خواب تاریک و یا بسیار کم نور باشد. محیط های پر نور با پروژکتورهای نورانی سبب کم خوابی می شود پس محیط را به صورتی طراحی کنید که کودک شما فقط به فکر خواب باشد.

6- دمای مناسب اتاق خواب کودک

اتاق خواب کودک باید برای خوابیدن از نظر دمایی تنظیم شده باشد. نه گرمای بیش از حد انتخاب خوبی است و نه سرمای زیاد! پس می بایست درجه حرارت اتاق خواب کودک خود را تنظیم کنید و اجازه دهید که کودک شما احساس راحتی در زمان خواب داشته باشد

7- ترس کودک خود را کنترل کنید

اگر به تازگی از کودک خود خواسته اید که مستقل بخوابد احتمالا بارها خواهید دید که او هراسان از اتاق بیرون می آید و ترسیده است. همین ترس برای او دردسرساز می شود. بهتر است ترس کودک خود را کنترل کنید و سعی کنید کودک را در وضعیتی قرار دهید که بتواند احساس بهتری داشته باشد.

کنترل ترس یک سری تکنیک های جالب دارد که مادران می توانند از آن استفاده کنند. مثلاً به کودک خود روش های دفاع از خود را یاد بدهید. به او بگویید که همیشه در دسترس هستید و این موضوع را در او کنترل کنید. ترس کودک به درستی کنترل می شود اگر همه چیز قابل اجرا باشد.

ترس کودک خود را کنترل کنید

8- مراقب اختلالات خواب باشید

اختلالات خواب از مواردی است که اگر به درستی بررسی نشود بسیار دردسرساز می شود. بهتر است مراقب اختلالات خواب فرزند خود باشید. اگر فکر می کنید فرزند شما در خواب فریاد می زند، احساس عجیبی دارد و یا رفتار غیر منطقی از خود نشان می دهد بهتر است با روانشناس در میان بگذارید او قطعاً نیاز به درمان دارد.

9- نداشتن انتظارات خاص از کودک

به هر حال کم خوابی در کودکان یک معضل است اما نباید انتظارات عجیب و غریب از کودک خود داشته باشید! مثلاً اینکه بخواهید حتماً ساعت 9 شب به خواب برود بسیار عجیب است و چنین توقعی مشکل ساز می شود پس سعی کنید بدانید که فرزند شما قرار است چطور زندگی کند و او را درک کنید.

به هر حال باید برای کودک خود این موضوع را روشن کنید که روزانه 8 ساعت خواب برای بدن لازم است و شب ها بهترین زمان برای خوابیدن محسوب می شوند پس بهتر است همه این موارد را به دقت ارزیابی کنید و سعی کنید انتظارات خاص خود از کودک را نیز از بین ببرید. بهتر است سکوت لازم برای خوابیدن در منزل برقرار شود و این موضوع به درمان بی خوابی کودکان کمک زیادی می کند.

جمع بندی

خوابیدن اگر در زمان درست و به میزان مناسب صورت نگیرد همه ارگان های بدن را درگیر می کند پس چه خوب است علائم کم خوابی در کودکان زودتر کشف شود و بهترین تصمیم گیری برای درمان صورت بگیرد. بی خوابی به همان اندازه که برای بزرگسالان دردسرساز است برای کودکان نیز مشکل ساز می شود پس می بایست اجازه دهید فرزند شما خوابیدن را به شکل کاملاً ذاتی و طبیعی بیاموزد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *