بیماری های دستگاه تناسلی زنان

در ایالات متحده آمریکا بیش از 6 درصد زنان از مشکلات دستگاه تناسلی به ویژه ناباروری رنج می برند، این در حالی است که بیماری های دستگاه تناسلی زنان طی سال های اخیر در سراسر جهان در حال افزایش است.

اندومتریوز، فیبروم رحم، بیماری های تخمدان، افتادگی رحم، بیماری های مقاربتی، زگیل تناسلی، تبخال تناسلی و عفونت ادراری را می توان به عنوان شایع ترین بیماری های تناسلی زنان معرفی کرد. دستگاه تناسلی در زنان به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می شود. محافظت از دستگاه داخلی تناسلی زنان وظیفخ اندام های دستگاه خارجی است و در صورت بروز هر نوع نقص در عملکرد این اندام ها احتمال ورود انواع عفونت ها به دستگاه داخلی افزایش می یابد. در ادامه این مقاله بیماری های خطرناک و مهم اندام تولید مثل زنان را بررسی می کنیم.

شایع ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان

بیماری های تناسلی زنان بسیار متنوع اند. این بیماری ها دستگاه تناسلی را در معرض خطری جدی قرار می دهند و در صورت عدم درمان ممکن است به مرور زمان بدخیم یا غیر قابل درمان شوند. سبک زندگی پر مشغله و استرس های فراوان در کنار انتخاب رژیم غذایی ناصحیح از جمله مهم ترین فاکتورهایی است که زنان را در معرض خطرات جدی به ویژه از نظر باروری قرار می دهد.

همچنین بخوانید: معرفی ۱۰ تا از بیماری های شایع زنان

باید بدانید که حتی عدم تعادل هورمونی در زنان نیز می تواند مشکلات جدی را برای سلامت آن ها ایجاد کند. ظرافت دستگاه تناسلی زنان تا حدی است که کوچک ترین مشکل در رژیم غذایی یا سبک زندگی می تواند به طور مستقیم در سلامت آن تاثیر گذار باشد. نادیده گرفتن اولین نشانه ها، علائم ناهنجاری و عفونت دستگاه تناسلی زنان باعث بروز مشکلات جدی در آینده می شود.

رایج ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان

همانطور که در اولین تیتر مقاله به آن اشاره کردیم، اندومتریوز، فیبروز رحم و سرطان رحم جزو رایج ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان شناخته می شوند. ناهنجاری که هر یک علائم و نشانه های خاصی دارند و امکان تشخیص آن ها در مراحل اولیه پیدایش بیماری، وجود دارد.

برخی از بیماری های رایج دستگاه تولید مثل زنان در مراحل ابتدایی نشانه خاصی ندارند، از جمله این بیماری ها می توان به بیماری اندومتریوز اشاره کرد. در ادامه 7 مورد از مهم ترین انواع بیماری و عفونت دستگاه تناسلی زنان را شرح می دهیم.

1- آندومتریوز

آندومتریوز یکی از شایع ترین اختلالات تناسلی زنان به شمار می رود. بروز این اختلال در رحم باعث ایجاد دوره های دردناک برای بیمار می شود. تشکیل اسکار، ناباروری و همینطور تحریک بسیار زیاد از اصلی ترین مشکلات بروز آندومتریوز است. رحم دارای بافت پوشاننده ای (آندومتر) است که به واسطه بروز اختلال آندومتریوز این بافت در دیگر مکان ها از جمله لگن، رشد می کند.

رشد غیر طبیعی این بافت باعث التهاب و درد شدید به ویژه در دوران قاعدگی برای زنان می شود. از آندومتریوز به عنوان یکی از نادرترین اختلالات تناسلی زنان یاد می شود. سونوگرافی و لاپاراسکوپی از مهم ترین آزمایشاتی است که امکان تشخیص آندومتریوز به واسطه آن وجود دارد.

علائم آندومتریوز:

آندومتریوز با علائم خفیف، متوسط و شدیدی قابل تشخیص است. در بسیاری از موارد این بیماری می تواند با حالت تهوع همراه باشد و در برخی موارد دیگر بیمار پس از یک دوره اسهال، یبوست یا نفخ باید احتمال ابتلا به آندومتریوز را در نظر بگیرد. در صورت وجود درد هنگام دفع ادرار یا حرکات روده احتمال بروز آندومتریوز افزایش می یابد. همچنین قاعدگی دردناک نیز می تواند از دیگر علائم بروز این اختلال باشد.

2- فیبروم رحم

یکی دیگر از مهم ترین بیماری های تناسلی زنان فیبروم رحم است. سلول های ماهیچه ای و بافت هایی که در دیواره رحم و داخل آن رشد می کند و علت بروز آن تا به امروز مشخص نشده است. پزشکان بر این عقده هستند که مهم ترین عامل بروز بیماری فیبروم رحم اضافه وزن بوده و زنان آفریقایی بیش از سایر زنان جهان به این اختلال دچار می شوند.

همچنین بخوانید: علت به وجود آمدن فیبروم رحم چیست؟

فیبروم رحم جزو بیماری های خوش خیم ناحیه تناسلی در زنان شناخته می شود و در ابتدا بروز آن عموما بیمار با هیچ نشانه خاصی مواجه نخواهد شد. از شایع ترین علائم این بیماری می توان به سقط جنین، دردهای شدید، رابطه جنسی دردناک و البته تکرار ادرار اشاره کرد.

علائم فیبروم رحم:

بیماران مبتلا به فیبروم رحم در برخی موارد شاهد هیچ علامت یا نشانه خاصی نیستند. مکان فیبروم ها، اندازه و همینطور تعداد آن ها تعیین کننده شدت و میزان علائمی است که بیماران مبتلا به این اختلال آن را تجربه می کنند. خون ریزی های شدید در دوره پریود، تکرار ادرار و همینطور یبوست می تواند از جمله مهم ترین نشانه های این بیماری به شمار بیاید.

3- افتادگی لگن

عضلات کفِ لگن محافظ رحم، مثانه، مجاری ادراری و همینطور راست روده هستند. کشش بیش از حد این عضله به دلیل ضعف ساختاری آن باعث افتادگی لگن و در نتیجه افتادگی رحم می شود. انجام برخی از جراحی ها و زایمان های مکرر عامل تشدید کننده افتادگی لگن در زنان است. امکان درمان این اختلال در هر سه مرحله، خفیف، متوسط و شدید آن وجود دارد. افتادگی لگن در مرحله خفیف با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی امکانپذیر می گردد. این مشکل در مراحل متوسط یا شدید با جراحی درمان می شود.

4- سیستیت بینابینی IC

یکی از مهم ترین اختلالات ناحیه مثانه که علاوه بر درد شدید باعث سفت شدن دیواره های مثانه و تحریک آن می شود، اختلال سیستیت بینابینی IC است. سیستیت بینابینی IC از جمله اختلالات ناحیه تناسلی است که علاوه بر زنان احتمال بروز آن در مردان نیز وجود دارد. تحمل فشار زیاد در ناحیه شکم و مثانه از جمله رایج ترین نشانه های بروز این بیماری است. تکرار ادرار و میل به تکرار فوری ادرار جزو دیگر نشانه های اختلال سیستیت بینابینی IC به عنوان یکی دیگر از رایج ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان است.

علائم سیستیت بینابینی IC:

بیمارانی که دچار اختلال سیستیت بینابینی IC می شوند، معمولا درد شدیدی را در ناحیه لگن تحمل می کنند. این افراد همچنین دچار تکرار ادرار شده و در قسمت مثانه متحمل درد شدیدی می شوند. از دیگر نشانه های سیستیت بینابینی IC درد شدیدی است که بیمار هنگام تخلیه مثانه یا پر شدن مجدد آن تحمل می کند.

نکته: قارچ تناسلی زنان یکی دیگر از بیماری های شایعی است که ابتلا به آن باعث بروز علائمی همچون سوزش، خارش واژن و البته ترشحات غیر طبیعی به ویژه ترشحات سفید از واژن می شود.

5- دیسپلازی دهانه رحم

رابطه جنسی مهم ترین عامل انتقال بیماری دیسپلازی دهانه رحم است که در صورت عدم درمان یا عدم تشخیص به موقع باعث ابتلا بیمار به سرطان بدخیم می شود. ویروس پاپیلومای انسانی عامل ایجاد این بیماری است و برای تشخیص آن روشی جز آزمایش پاپ اسمیر وجود ندارد.

این بیماری می تواند عامل بروز بیماری شایعی به نام زگیل تناسلی در زنان باشد. شدت این بیماری در افراد مختلف یکسان نیست و می توان آن را به سه نوع دیسپلازی شدید، متوسط و خفیف تقسیم بندی کرد. در این بیماری به عنوان یکی از بیماری های دستگاه تناسلی زنان باید شاهد رشد غیر طبیعی سلول ها در اطراف دهانه رحم و داخل آن بود. برای درمان دیسپلازی دهانه رحم روش هایی مانند: بیوپسی مخروطی، جراحی لیزر، LEEP و کرایوسرجری به کار گرفته می شوند.

6- بیماری های مقاربتی (STD)

در بین بیماری ها و عفونت های ناحیه تناسلی نشانه های بسیار کمی از بیماری های پوستی دستگاه تناسلی زنان دیده می شود. بیماری های مقاربتی (STD) می توانند یکی از اصلی ترین دلایل بروز مشکلات پوستی به شمار آیند. بیماری هایی که عموما به واسطه برقراری رابطه جنسی محافظت نشده (بدون کاندوم) فرد را درگیر می کنند و عامل اصلی انتقال آن از فرد آلوده به شریک جنسی، ویروس ها، قارچ ها و باکتری ها هستند. ابتلا به بیماری های STD یا بیماری های مقاربتی باعث اختلال در سلامت زنان می شود.

به همین علت این بیماری نیز در زمره مهم ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان قرار می گیرد. در صورتی که عامل انتقال STD باکتری ها باشند، امکان درمان فرد مبتلا به واسطه مصرف آنتی بیوتیک ها وجود دارد. اما در صورتی که فرد مبتلا به بیماری STD این بیماری را به واسطه انتقال ویروس ها دریافت کرده باشد، درمانی برای او وجود نخواهد داشت. یکی از فاکتورهای مهم در رابطه با بیماری های مقاربتی احتمال ایجاد جوش در ناحیه دستگاه تناسلی است.

جوش در ناحیه دستگاه تناسلی می تواند یکی از مهم ترین نشانه های ابتلا به سفلیس یا HPV باشد. جوش یا زخمی که عموما در اطراف دهانه رحم ایجاد می شود.
از مهم ترین بیماری های مقاربتی در زنان علاوه بر HPV می توان به کلامیدیا، تب خال در واژن یا ناحیه تناسلی و همینطور سوزاک اشاره کرد.

7- یائسگی

یکی دیگر از مشکلاتی که می توان آن را در گروه اختلالات دستگاه تولید مثل زنان قرار داد، یائسگی است. هر چند که یائسگی به طور کلی یک مشکل بزرگ به حساب نمی آید و امری طبیعی است، اما در برخی از افراد یائسگی بسیار زودتر از موعد مشخص بروز می کند. یائسگی به معنی پایان دوران قاعدگی یا پریود در زنان برای همیشه است و معنی دیگر آن عدم امکان باروری است.

علائم یائسگی:

نشانه های یائسگی حدودا 12 ماه پیش از یائسه شدن زنان بروز می کنند. تعریق شبانه، مشکلات عاطفی، ریزش مو، خشکی واژن و همینطور پریود نامنظم از جمله مهم ترین علائم یائسگی است. استفاده از برخی داروها و همینطور درمان های هورمونی می تواند تا حد بسیار زیادی مشکل یائسگی را برطرف کند.

حرف آخر

باز هم مثل همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. سلامت باروری و به طور کلی سلامت دستگاه تناسلی زنان موضوع مهمی است که باید سطح آگاهی نسبت به آن را در سراسر جهان افزایش داد. مراقبت های بهداشتی، پزشکی و تغییر سبک زندگی و البته داشتن رژیم غذایی سالم از جمله مهم ترین پارامترهایی است که می توان به واسطه آن احتمال بروز اختلالات دستگاه تناسلی را کاهش داد.

در کنار تمامی این موضوعات داشتن رابطه جنسی محافظت شده با شریک (های) زندگی موضوع دیگری است که نباید از آن غافل شد. فراموش نکنید که در صورت بروز هر یک از نشانه ها و علائم مشکوک در بدن باید در اولین فرصت برای غربالگری و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.