زمان مناسب برای از شیر گرفتن کودک
از شیر گرفتن کودک اصطلاحی است که به آماده کردن کودک برای مصرف غذاهایی به‌جز شیر مادر به کار می‌رود. گاهی مادر انتخاب می‌کند که چه زمانی روند از شیر گرفتن شروع شود و گاهی اوقات، کودک این روند را هدایت می‌کند. بدین ترتیب، از شیر گرفتن نوزاد می‌تواند یک تجربه آسان یا استرس‌زا باشد.
این مقاله یک راهنمای کامل برای مادران جوان است؛ تا بتوانند با کمترین استرس و مشکل فرزند خود را از شیر بگیرند؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
چه زمانی باید کودک را از شیر گرفت؟
از شیر گرفتن نوزادان اغلب یک موضوع فرهنگی است تا علمی. برای مثال، زنان هندو در کشور هند، فرزندان خود را در 6 ماهگی از شیر می‌گیرند؛ در حالی که زنان مسلمان هندی تا 2 سالگی به فرزند خود شیر می‌دهند. همچنین زنان در آفریقا بین 18 تا 24 ماه به فرزند خود شیر می‌دهند. در ایران نیز اغلب زنان، 24 ماه به فرزند خود شیر می‌دهند و از 6 ماهگی غذای کمکی را شروع می‌کنند.
آکادمی اطفال آمریکا شیردهی انحصاری با شیر مادر را برای شش ماه اول و ادامه شیردهی همراه با غذاهای کمکی را تا اولین سالگرد تولد کودک توصیه می‌کند. با این حال، زمان دقیق از شیر گرفتن نوزاد به شما بستگی دارد. برخی از زنان ممکن است برای بازگشت به کار خود کمی زودتر، کودک را از شیر بگیرند و برخی نیز به‌طور کامل به کودک شیر دهند.
البته به یاد داشته باشید که کودکان با یکدیگر متفاوت بوده و هرکدام به روش خود، روندِ از شیر گرفته شدن را تحمل می‌کنند. برخی نوزادان، به‌راحتی از شیر گرفته شدن را پذیرفته و از امتحان غذاهای جدید و یادگیری استفاده از قاشق لذت می‌برند. بالعکس برخی دیگر از خوردن شیر در شیشه یا غذا به هر شکل دیگری اجتناب می‌کنند.
انواع از شیر گرفتن کودک
برخی افراد تصور می‌کنند از شیر گرفتن نوزاد کار بسیار آسانی است و مادران یک روز صبح تصمیم می‌گیرند که دیگر به کودک خود شیر ندهند! برخلاف تصور این افراد، فرآیند از شیر گرفتن نوزاد سخت و پیچیده بوده و در صورتی که درست انجام نشود، می‌تواند آسیب‌های شدید روحی و روانی به کودک وارد کند. روش‌های مختلفی برای از شیر گرفتن نوزاد وجود دارد که شما می‌توانید بر اساس شرایط خود و کودک‌تان یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.
1. نگرفتن سینه مادر توسط کودک
برخی کودکان با نگرفتن سینه مادر، روند شیردهی را متوقف می‌کنند. دلایلی زیادی وجود دارد که کودکان تمایلی به شیر مادر نداشته باشند؛ با این حال، این اتفاق اغلب از 1 سالگی به بعد رخ می‌دهد.
2. از شیر گرفتن تدریجی کودک
اغلب مادران از این روش برای توقف روند شیردهی استفاده می‌کنند. در این حالت شما می‌بایست یک برنامه بلند مدت برای از شیر گرفتن فرزند خود داشته باشید و کم‌کم غذاهای جامد را جایگزین شیر خود کنید.
3. از شیر گرفتن جزئی کودک
مادران شاغل که نمی‌خواهند کودک خود را به‌طور کامل از شیر بگیرند، می‌توانند از این روش استفاده کنند. در این روش کودک را تا 6 ماهگی با شیر مادر تغذیه می‌کنند و پس از آن غذاهای جامد را به رژیم غذایی او اضافه می‌کنند. بدین ترتیب، کودک در صورت عدم حضور مادر، برای گرفتن سینه او بی‌قراری نمی‌کند. هرچه کودک بزرگتر می‌شود، تعداد وعده‌های غذایی جامد بیشتر شده و تعداد وعده‌های شیر مادر کمتر می‌شوند.
4. از شیر گرفتن ناگهانی کودک
در این روش، تغذیه با شیر مادر به‌طور ناگهانی قطع می‌شود. البته دقت داشته باشید که در این روش کودک بیشترین آسیب روانی را خواهد دید. با این حال، برخی مادران به‌دلیل بارداری مجدد، بیماری و مشکلات دیگر مجبور به از شیر گرفتن ناگهانی کودکان خود می‌شوند.
5. از شیر گرفتن موقت کودک
در این روش، شیردهی به‌دلیل بیماری کودک یا مادر، به‌طور موقت متوقف شده و پس برطرف شدن مشکل، دوباره شروع می‌شود.
بهترین روش برای از شیر گرفتن کودک
بهترین روش برای متوقف کردن روند شیردهی، از شیر گرفتن تدریجی کودک است. در این روش می‌بایست بیشتر از شیشه برای شیر دادن به کودک استفاده کنید. همچنین اگر کودک شما بالای 6 ماه سن دارد، می‌توانید از فنجان برای شیر دادن به او استفاده کنید. یک نوزاد می‌تواند به‌راحتی با یک فنجان، آب یا شیر بنوشد.
اگر تصمیم دارید تا قبل از 1 سالگی، کودک را از سینه جدا کنید، باید او را با شیر دوخته‌شده مادر یا شیر خشک تغذیه کنید. انواع برند شیر خشک در بازار وجود دارد؛ اما برای انتخاب شیر خشک مناسب کودک‌تان بهتر است با یک متخصص اطفال مشورت کنید. همچنین کودکان تا قبل از 1 سالگی توانایی هضم شیر کامل، مانند شیر گاو را ندارند.
همچنین بخوانید: 5 تا از مهمترین عوارض شیر خشک برای نوزاد
در این مدت می‌توانید هنگام خواب یا بی‌قراری کودک، او را با شیر خود تغذیه کنید. به یاد داشته باشید که ترک عادتِ تغذیه شدن با شیر مادر قبل از خواب، برای کودک بسیار سخت است؛ بنابراین توصیه می‌کنیم ابتدا وعده‌های غذایی روزانه او را به غذای جامد تغییر دهید. هرچقدر سن کودک شما افزایش پیدا می‌کند، می‌بایست حجم غذاهای جامد را در رژیم غذایی او بیشتر کنید.
پزشکان توصیه می‌کنند، غذاهای جامد را طی 5 مرحله به رژیم غذایی کودک اضافه کنید. بهتر است غذا دادن به کودک را با غلات غنی شده از آهن آغاز کنید. برنج به‌دلیل هضم راحت و آلرژیک نبودن، بهترین گزینه برای شروع غذای کودک است. با افزایش سن کودک می‌توانید، سبزیجات، میوه، گوشت، لبنیات (به‌جز شیر) و انواع پروتئین‌های دیگر مانند تخم‌مرغ را به رژیم غذایی او اضافه کنید. برای جلوگیری از ایجاد آلرژی‌ها، غذاهای جدید را یکی‌یکی اضافه کرده و چند روز صبر کنید؛ تا تأثیر آن را روی بدن کودک مشاهده کنید.
توصیه هایی برای از شیر گرفتن نوزادان
همان‌طور که در تیترهای بالا اشاره کردیم، از شیر گرفتن نوزادان می‌تواند یک روند استرس‌زا برای والدین، به‌ویژه مادران باشد. اگر مدام به این سوال فکر می‌کنید که چگونه کودک خود را از سینه جدا کنید، می‌توانید توصیه‌های زیر را مدنظر قرار دهید:
- صبور باشید و سعی کنید از روش تدریجی برای از شیر گرفتن نوزاد استفاده کنید.
- به همسر یا مراقبان دیگر کودک اجازه دهید تا شیر را به‌وسیله بطری به نوزاد بدهند. این کار باعث نوزاد برای غذا خوردن فقط به شما وابسته نباشد.
- سعی کنید از 6 ماهگی غذای جامد را در رژیم غذایی کودک بگنجانید. هرچه دیرتر غذا دادن به کودک را شروع کنید، میزان پریشانی و بی‌قراری او بیشتر می‌شود.
- در زمان از شیر گرفتن نوزاد، یک اسباب‌بازی مناسب برای او تهیه کنید. این کار باعث می‌شود کودک کمتر بی‌قراری کند.
- با بزرگ شدن کودک، از شیر گرفتن او سخت‌تر خواهد شد. یک کودک نوپا (18 ماهگی تا 3 سالگی) تمایلی برای توقف شیردهی نخواهد داشت؛ بنابراین از سنین پایین برنامه‌ای برای از شیر گرفتن کودک‌تان داشته باشید.
- برای جدا کردن کودک از سینه خود می‌توانید از روش‌هایی، مانند کوتاه کردن طول جلسات شیردهی و کمتر کردن جلسات شیردهی استفاده کنید.
- در این مدت حتماً کودک خود را در آغوش بگیرید و با او صحبت کنید.
- در روند متوقف کردن شیردهی، نباید کودک احساس کند که دیگر او را دوست ندارید یا امنیت زندگی‌اش از بین رفته است؛ بنابراین بیشتر از قبل با او وقت بگذارنید.
- برای سرگرم کردن کودک می‌توانید با او بازی کنید. البته دقت داشته باشید که بازی باید متناسب سن کودک باشد؛ تا از آن لذت ببرد.
همچنین بخوانید: بهترین راهنمای بازی در خانه با کودک
چه مادرانی نباید کودک خود را از شیر بگیرند؟
نیاز به امنیت در نوزدان بیشتر از سایر گروه‌های سنی است؛ بنابراین توقف شیردهی برای آن‌ها روندی سخت و پر از استرس است. بدین ترتیب، موقعیت‌های مختلفی وجود دارد که مادران نباید کودک خود را از شیر بگیرند. این موقعیت‌ها عبارت‌اند از:
- داشتن سابقه خانوادگی آلرژی به غذا
- موقعیت‌های استرس‌زا، مانند نقل مکان، تغییر شغل، درگذشت یکی از نزدیکان و غیره
- بیمار بودن کودک.
سوالات متداول
چطور مرحله به مرحله کودک را از شیر بگیریم؟
نوزاد انسان، نسبت به سایر پستانداران وابستگی بیشتری به مادر و مراقب خود دارد؛ بنابراین برای اینکه بتواند یک رژیم غذایی متنوعی داشته باشد و به اصطلاح از شیر گرفته شود، می‌بایست مراحلی را طی کند. این مراحل عبارت‌اند از:
- مرحله اول: تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک (تولد تا 6 ماهگی)
- مرحله دوم: شروع غذاهای جامد (6 ماهگی)
- مرحله سوم: اضافه کردن سبزیجات و گوشت به رژیم غذایی کودک (7 تا 9 ماهگی)
- مرحله چهارم: استفاده از غذاهای خانواده (9 ماهگی تا 1 سالگی)
در چه سنی باید کودک را از شیر بگیریم؟
همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، از شیر گرفتن نوزادان یک فرآیند تدریجی است. از 6 ماهگی و با اضافه کردن غذاهای جامد به رژیم غذایی کودک می‌توانید این فرآیند را شروع کرده و با کاهش وعده‌های شیر مادر تا 1 الی 2 سالگی کودک را به‌طور کامل از شیر بگیرید.
از شیر گرفتن زودهنگام کودک چه خطراتی دارد؟
سیستم گوارشی و کلیه نوزدان در ماه‌های اول تولد هنوز در حال رشد است؛ بنابراین از شیر گرفتن نوزاد و مصرف زودهنگام غذاهای جامد ممکن است خطر ابتلا به آسم، اگزما، مشکلات گوارشی، آلرژی و چاقی را در سنین بالاتر افزایش دهد.
جمع‌بندی
از شیر گرفتن کودک یک نقطه عطف مهم در مسیر رشد او است. به یاد داشته باشید که گنجاندن غذاهای جامد در رژیم غذایی کودک به معنی قطع ناگهانی شیر مادر نیست. برای رشد بهتر کودک توصیه می‌کنیم تا 1 سالگی همراه با غذاهای جامد، به کودک خود شیر دهید. ممکن است برای از شیر گرفتن فرزند خود کمی احساس ناراحتی کنید، این احساسات کاملاً طبیعی است. در عوض می‌توانید به کودک سالم خود فکر کنید که وارد یک مرحله جدید از زندگی شده است.
دانش‌آموخته روان‌شناسی هستم؛ اما در یکی از کلاس‌های واقعیت‌درمانی به این بینش رسیدم که «روان‌پزشکی» ایکیگای گمشده زندگی من است. در حال حاضر، بیشتر به «ویلیام گلاسر» درونم پروبال می‌دهم، درباره علوم‌پزشکی می‌خوانم، می‌نویسم و با شما به اشتراک می‌گذارم.
