۳۸ تا از بهترین و پرخاصیت ترین گیاهان دارویی

گیاهان دارویی توانایی التیام بخشیدن و تقویت سلامت جسمی و روانی را دارند و امروزه بسیاری از مردم در حال بازگشت به استفاده از گیاهان دارویی هستند. میزان قدرت گیاهان دارویی همچنان در تحقیقات گوناگون در حال بررسی است و مانند تمام داروها در کنار فواید زیادشان، خطرات و عوارض جانبی نیز دارند. در این مقاله بهترین گیاهان دارویی که به بهبود سلامت کمک می کنند را بررسی خواهیم کرد.

بهترین گیاهان دارویی

تحقیقات متعدد و زیادی نشان داده اند که گیاهان دارویی خواص زیادی برای سلامتی دارند. ما در این قسمت به بهترین گیاهان دارویی، فواید و خواص درمانی و عوارض جانبی و خطرات آن ها می پردازیم.

1- میخک

میخک و روغن میخک یک گیاه دارویی و روشی طبیعی برای حفظ سلامت دهان و دندان است چرا که بر پلاک، التهاب لثه و باکتری های دهان تاثیر می گذارد. میخک سرشار از آنتی اکسیدان است و به همین دلیل از آسیب به سلول ها که منجر به سرطان می شود جلوگیری می کند و رشد سلول های سرطانی مختلف و تومورها را کند می کند. علاوه بر آن، عصاره میخک سلول های سرطانی روده بزرگ را از بین می برد.

از دیگر فواید میخک این است که به دیابت و کنترل سطح قند خون و کاهش وزن و چربی های شکم و کبد کمک می کند. مصرف زیاد میخک باعث تحریک پوست، چشم، تنفس یا واکنش آلرژیک پوستی می شود. در گزارشات پزشکی آمده است که مصرف میخک در کودکان کمتر از دو سال با نارسایی کبدی، مشکلات لخته شدن خون و کما همراه بوده است.

همچنین بخوانید: رازهای ناگفته درباره ی خواص دارویی میخک

2- دانه کتان

دانه کتان که به صورت روغن نیز موجود است، به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و فواید ضد التهابی آن، بسیار مفید می باشد. تحقیقات انجام شده می گویند که دانه کتان از سرطان روده بزرگ پیشگیری می کند و به کاهش فشار خون و کاهش چربی و وزن کمک می کند. نکته ای که باید بدانید این است که دانه کتان را نباید خام خورد زیرا می تواند سمی باشد. علاوه بر آن، دانه کتان بر تولید استروژن زنان تاثیر می گذارد، به خصوص اگر کسی سابقه سرطان داشته باشد و یا باردار باشد.

3- اسطوخودوس

این گل معطر و بنفش دارای خاصیت ضد اضطرابی، ضد التهابی و تسکین دهنده درد است. به گفته تحقیقات انجام شده، اسطوخودوس بر استرس و اضطراب، خلق و خو، عملکرد شناختی، فشار خون و میگرن تاثیر می گذارد و به دلیل خواص آرام بخشی که دارد، برای خواب بسیار مفید است. باید در نظر داشته باشید که اسطوخودوس ممکن است باعث تحریک پوست شود و هورمون ها را مختل کند.

4- بابونه

فایده آرام بخش بودن بابونه بارها در مطالعات تایید شده است و به گفته آن ها، بابونه خاصیت ضد التهابی، ضد اضطرابی و ضد سرطانی دارد و برای کاهش استرس، اضطراب و بی خوابی مفید می باشد. بابونه همچنین برای مشکلات گوارشی مناسب می باشد و از نفخ جلوگیری می کند و به اگزما، زخم و بثورات پوستی به خصوص در نوزادان کمک می کند.

بابونه برای درمان تحریک پوستی ناشی از درمان های سرطان و کنترل استفراغ و حالت تهوع در طول شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. در نظر داشته باشید که بابونه می تواند با داروهای رقیق کننده خون تداخل داشته باشد و باعث واکنش های آلرژیک شود.

5- بابونه گاوی

گیاه تاناستوم یا بابونه گاوی به طور سنتی برای درمان تب، پیشگیری از میگرن و درمان آرتریت استفاده می شود. عوارض جانبی بابونه گاوی شامل ایجاد زخم هایی در دهان و تحریک گوارشی است و همچنین نباید این گیاه را با داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی و داروهای ضد انعقادی مصرف کرد.

6- عصاره هسته انگور

عصاره هسته انگور به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی مورد توجه قرار گرفته است و مزایای دیگری برای سلامتی دارد از جمله کاهش کلسترول بد (LDL)، کاهش گردش خون ضعیف در وریدهای پا، تنظیم فشار خون و متوقف کردن رشد سلول های سرطانی. عصاره هسته انگور ممکن است جذب آهن را کاهش دهد و با داروهای رقیق کننده خون و فشار خون تداخل داشته باشد و همچنین در صورت داشتن عمل جراحی، باید با احتیاط آن را مصرف کرد.

7- سرخارگل یا اکیناسه

معروف ترین خاصیت سرخارگل، تقویت سیستم ایمنی و کاهش علائم سرماخوردگی، آنفولانزا و انواع عفونت ها به خصوص عفونت های تنفسی است. اکیناسه همچنین زخم را التیام می دهد. در صورت مصرف بیش از حد، این گیاه دارویی ممکن است عملکرد دستگاه گوارش را مختل کند و باعث ناراحتی معده و واکنش های آلرژیک شود.

8- روغن درخت چای

درخت چای، روغنی تولید می کند که دارای خاصیت ضد میکروبی است و برای بیماری های پوستی از جمله آکنه خفیف، بیماری قارچی پای ورزشکاران، زخم ها، عفونت های موضعی، شوره سر، نیش حشرات و سایر بیماری های التهابی پوست مفید است. به یاد داشته باشید که اگر روغن درخت چای به صورت خوراکی مصرف شود سمی است و ممکن است پوست را دچار واکنش آلرژیک کند و بر هورمون ها تاثیر بگذارد.

9- جینکو

از برگ جینکو برای ایجاد کپسول، قرص و عصاره استفاده می شود و پس از خشک شدن می توان آن را به عنوان چای مصرف کرد. خاصیت جینکو تقویت سلامت مغز است؛ مطالعات نشان داده اند که این گیاه علائم شناختی بیماران مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط را کاهش می دهد. همچنین مطالعات دیگری می گویند که جینکو به دیابت و بهبود استخوان ها نیز کمک می کند. به طور کلی جینکو برای زوال عقل، آلزایمر، سلامت چشم، التهاب، دیابت، اضطراب، افسردگی و بهبود استخوان ها مفید است.

استفاده زیاد از جینکو احتمال ابتلا به سرطان تیروئید و کبد را افزایش می دهد، آنزیم های کبدی را مختل می کند، با داروهای رقیق کننده خون تداخل پیدا می کند، دانه های جینکو سمی هستند و عوارض جانبی مثل سردرد، ناراحتی معده، سرگیجه و واکنش های آلرژیک دارند.

10- زردچوبه

زردچوبه غنی از آنتی اکسیدان و دارای خواص ضد سرطانی و ضد التهابی است. زردچوبه از جهش های DNA جلوگیری می کند و درد افراد مبتلا به آرتریت را کاهش می دهد. بر اساس تحقیقات انجام شده اخیر، زردچوبه برای انواع بیماری های پوستی و آرتریت مفاصل مفید است. استفاده زیاد از زردچوبه با مشکلات معده همراه است.

همچنین بخوانید: خواص اعجاب انگیز زردچوبه برای بدن

11- سیر

سیر در سراسر جهان در آشپزی مورد استفاده قرار می گیرد و جالب است بدانید که خواص دارویی فراوانی دارد. سیر دارای خواص ضد میکروبی، ضد سرطان و ضد التهاب است، از قلب محافظت می کند و کلسترول و فشار خون را کاهش می دهد. در صورت مصرف بیش از حد با خطر خونریزی همراه است و نباید با داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین استفاده شود. به همین دلیل است که می گویند قبل از عمل های جراحی و جراحی های دندانپزشکی از مصرف زیاد سیر بپرهیزید.

12- روغن گل مغربی

گل مغربی دارای روغنی است که علائم PMS و بیماری های پوستی خفیف مانند اگزما را کاهش می دهد. این گیاه دارویی همچنین دارای خواص ضد التهابی است و به بیماری هایی مانند درماتیت آتوپیک، نوروپاتی دیابتی و درد سینه کمک می کند. تحقیقات اخیر نشان داده است که مصرف روغن گل مغربی به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به MS، تغییرات هورمونی، یائسگی، التهاب، فشار خون، حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و استفاده موضعی از آن به بهبود درماتیت خفیف کمک می کند.

روغن گل مغربی با برخی از داروهای انعقاد خون تداخل دارد، جذب دارو در طول درمان HIV را مختل می کند، با داروی لیتیوم که در بیماری دوقطبی مورد استفاده قرار می گیرد تداخل دارد، بهتر است در دوران بارداری از آن استفاده نشود و به طور کلی استفاده طولانی مدت از روغن گل مغربی توصیه نمی شود.

13- تخم شربتی

تخم شربتی به دلیل داشتن فیبر، از یبوست جلوگیری و به کاهش وزن کمک می کند. تخم شربتی همچنین دارای خواص ضد دیابتی، ضد باکتریایی و ضد التهابی است و به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.

همچنین بخوانید: خواص تخم شربتی چیست؟

14- کالاندولا

این گیاه دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد اسپاسم و ضد عفونی است و مصرف آن در مواردی مانند ورم معده، زخم معده، کولیت و پاکسازی کبد کمک کننده می باشد.

15- نعناع فلفلی

نعناع فلفلی خاصیت ضد میکروبی و ضد عفونی دارد و تسکین دهنده گلودرد، سرفه و سرماخوردگی است.

16- ریحان مقدس

ریحان مقدس یک گیاه دارویی هندی است که دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و خلط آور است و به تنظیم قند خون و دیابت کمک می کند. با توجه به خواص گفته شده، این گیاه برای کاهش علائم سرماخوردگی، سرفه، تب، آسم، مشکلات روده و بیماری های پوستی مفید می باشد.

17- برگ چنار

چنار از نظر دارویی دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد باکتریایی، ترمیم کننده زخم و حاوی ویتامین های A، C و K است. برگ چنار برای بیماری های پوستی مانند نیش حشرات، مارگزیدگی، آفتاب سوختگی و بریدگی مفید می باشد و علائم سرماخوردگی را کاهش می دهد.

18- زوفا

گیاه زوفا آرام بخش، ترمیم کننده زخم و تحریک کننده جریان قاعدگی است. از این گیاه برای کمک به آسم، تسکین گلودرد، سرفه و مشکلات گوارشی استفاده می شود و خواص ضد باکتریایی آن باعث شده است که زوفا انگل های روده دفع کند. با این حال که زوفا دارای خواص دارویی زیادی است، با حملات صرع نیز همراه است و باید با احتیاط آن را مصرف کرد.

19- دانه چیا

دانه چیا از روند پیر شدن و بیماری هایی مانند سرطان جلوگیری می کند، فیبر و پروتئین موجود در آن به کاهش وزن کمک می کند، فیبر، اسید چرب امگا ۳ و ALA موجود در آن خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد، به کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک می کند، برای سلامت استخوان ها مفید است و قند خون را تنظیم می کند و برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.

همچنین بخوانید: مهم ترین خواص دانه چیا چیست؟

20- زنجبیل

زنجبیل گیاهی است که برای تسکین حالت تهوع مورد استفاده قرار می گیرد؛ تحقیقات نشان می دهد که زنجبیل، حالت تهوع ناشی از بارداری و شیمی درمانی را بهبود می بخشد. زنجبیل همچنین به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، به عنوان یک عامل ضد سرطان شناخته شده است. با این همه، در برخی از افراد عوارض جانبی از جمله نفخ، گاز معده، سوزش سر دل و حالت تهوع پدید می آید.

21- جینسینگ

جینسینگ مقوی است و خواص درمانی دارد. خستگی، ضعف و عملکرد شناختی را بهبود می بخشد، التهاب را کاهش می دهد، برای اختلالات نعوظ مفید است، از آنفولانزا پیشگیری می کند و قند خون را کاهش می دهد. جینسینگ نباید با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، استروژن ها، کورتیکواستروئیدها و یا دیگوکسین استفاده شود. همچنین بهتر است افراد مبتلا به دیابت نیز این گیاه دارویی را مصرف نکنند.

22- گلدن سیل

این گیاه دارویی برای درمان اسهال، سوزش چشم و پوست و به عنوان یک ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف زیاد گلدن سیل می تواند سمی باشد و باعث تحریک پوست، دهان، گلو و معده شود.

23- خار مریم

خار مریم برای درمان بیماری های کبدی، کلسترول بالا، آکنه، کاهش سطح قند خون، افزایش شیر مادر و کاهش رشد سلول های سرطانی مورد استفاده قرار می گیرد و یک درمان سنتی برای بیماری های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون است. این گیاه از استخوان ها محافظت می کند و از پوکی، ضعیف و شکننده شدن آن ها جلوگیری می کند.

24- زیره

زیره سرشار از آنتی اکسیدان است که به افراد احساس سلامتی و انرژی بیشتری می دهد و از پیری پوست جلوگیری می کند، خاصیت ضد سرطانی دارد، برای درمان اسهال مفید است، قند خون را تنظیم می کند، دارای خاصیت ضد عفونی کننده و ضد التهابی است، چربی خون را کاهش می دهد، به کاهش وزن کمک می کند، علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مانند گرفتگی و اسپاسم گوارشی، حالت تهوع و نفخ را درمان می کند و حافظه و عملکرد سیستم عصبی مرکزی را تقویت می کند.

همچنین بخوانید: معرفی مهم ترین خواص درمانی زیره

25- مخمر سنت جان

مخمر سنت جان به عنوان یک داروی ضد افسردگی شناخته شده است. عارضه جانبی مهم آن حساسیت به نور است در افرادی که این گیاه را به میزان زیادی مصرف می کنند. همچنین این گیاه دارویی با برخی از داروهای رایج تداخلات خطرناک و احتمالا کشنده ای دارد؛ به همین دلیل بسیار مهم است که همیشه قبل از استفاده، با پزشک متخصص مشورت کنید.

26- نخل اره ای

نخل اره ای به بهبود سلامت پروستات، عملکرد ادرار، ریزش مو و التهاب کمک می کند و از بدن در برابر رشد سلول های سرطانی محافظت می کند.

نخل اره ای دارای عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی گوارشی، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، کاهش میل جنسی، خستگی، سرگیجه و سردرد نیز است.

27- والرین

گیاه والرین یا سنبل الطیب برای درمان بی خوابی و اضطراب به کار می رود. همچنین علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، مشکلات قاعدگی مانند سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و سندرم پای بی قرار را کاهش می دهد. برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، ضعف، سرگیجه، اسهال، معده درد، طعم فلز در دهان، خستگی و… را تجربه کنند.

28- رازک

رازک دارای خواص خواب آور، آرامبخش، ضد اسپاسم، ضد سرطانی، ادرارآور و هضم بهتر غذا است، گرگرفتگی ناشی از یائسگی را کاهش می دهد، باعث بهبود گردش خون می شود، عروق خونی را باز می کند و به طور قابل توجهی علائم استرس، اضطراب و افسردگی را کاهش می دهد.

عوارض جانبی رازک بسیار نادر است؛ فقط برخی از افراد ممکن است دچار سرگیجه و خواب آلودگی شود و به دلیل داشتن خواص استروژنی، نباید این داروی گیاهی به کودکان خردسال داده شود.

29- زالزالک

زالزالک یک ضد اسپاسم و ادرارآور است که به سلامت قلب کمک می کند و گشادکننده عروق است و تب را درمان می کند. همچنین فشار خون را تنظیم می کند.

30- سنجد

سنجد از نظر دارویی دارای خواص خلط آور، ضد میکروبی و ادرارآور است و برای درمان آسم، سرفه، سرماخوردگی، بیماری های پوستی مثل اگزما و خارش، عدم اشتها، کرم روده و مشکلات گوارشی مفید است. می توان آن را جوشاند و مانند چای مصرف کرد.

31- برگاموت

گل برگاموت یا مومیایی زنبور عسل به دلیل خواص ضد میکروبی، ضد ویروسی، ضد باکتری و ضد قارچی، گیاهی فوق العاده مفید است که برای سرفه، مشکلات پوستی و گرفتگی معده مورد استفاده قرار می گیرد. استرس را کاهش می دهد، با مسمومیت غذایی مبارزه می کند، کلسترول را کاهش می دهد و درد و التهاب را تسکین می بخشد.

برگاموت ممکن است باعث واکنش های آرژیک مانند تاول، درد، احساس سوزش، حالت تهوع، استفراغ، تنفس سخت و… در برخی از افراد شود. همچنین در صورت باردار بودن باید قبل از مصرف با پزشکتان مشورت کنید.

32- بادرنجبویه

گیاه دارویی بادرنجبویه تب را کاهش می دهد، آرامبخش است و استرس را کاهش می دهد، کیفیت خواب را بهبود می بخشد، دردهای قاعدگی را تسکین می دهد، عملکردهای شناختی مانند تمرکز و هوشیاری را تقویت می کند و برای سرماخوردگی، تبخال، آنفولانزا، سوهاضمه، حالت تهوع سرفه و ناراحتی معده مفید است.

عوارض جانبی بادرنجبویه خفیف است و ممکن است باعث افزایش اشتها، حالت تهوع، سرگیجه، تحریک پوست و خس خس سینه شود.

33- مریم گلی

گیاه دارویی مریم گلی برای بهبود طیف وسیعی از بیماری ها فوق العاده است. بنابراین اگر دندان درد، گلو درد، تبخال و سرماخوردگی دارید چند برگ آن را بجوید و سپس آن را در نزدیکی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. مریم گلی همچنین به کاهش مشکلات یائسگی کمک می کند، عملکرد مغز را تقویت می کند و برای سفید کردن دندان ها مناسب است.

34- پونه کوهی

پونه کوهی از قرن ها پیش در طب گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری از جمله زخم های پوستی، درد ماهیچه، آسم، سردرد، سرفه، گرفتگی، اسهال، سوهاضمه، سرماخوردگی و تقویت سلامت کلی به کار می رفت. پونه کوهی خاصیت ضد میکروبی دارد و با انواع ویروس ها، قارچ ها و باکتری ها مبارزه می کند. همچنین سرشار از آنتی اکسیدان است و خاصیت ضد التهابی و ضد سرطانی دارد، قند و چربی خون را تنظیم می کند و علائم افسردگی و استرس را کاهش می دهد.

35- بومادران

گیاه دارویی بومادران زخم را التیام می دهد، از خونریزی جلوگیری می کند، خاصیت ضد التهابی دارد و به التهاب پوست کمک می کند، دردهای دوره قاعدگی را بهبود می بخشد، تب را کاهش می دهد، برای آنفولانزا مفید است و همچنین به دلیل خاصیت ضد اسپاسمی که دارد، در درمان سندرم روده تحریک پذیر مورد استفاده قرار می گیرد.

بومادران در برخی از افراد ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مانند سوزش پوست و افزایش ادرار شود. همچنین استفاده از بومادران برای برخی از افراد مانند افراد باردار، افراد شیرده، نوزادان و کودکان، افرادی که به داروهای گیاهی خاصی آلرژی دارند توصیه نمی شود.

36- شوید

شوید برای گاز و نفخ معده، ناراحتی معده، دردهای قاعدگی و افسردگی مفید است. همچنین سرشار از آنتی اکسیدان است و از برخی از بیماری ها مانند بیماری های قلبی، سکته مغزی، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و انواع خاصی از سرطان ها پیشگیری می کند. التهاب مزمن را کاهش می دهد، برای سلامت قلب مفید است، سطح قند خون را کاهش می دهد، خاصیت ضد سرطانی دارد، به سلامت استخوان ها کمک می کند، دردهای ناشی از گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی را تسکین می دهد و دارای خواص آنتی باکتریال است.

شوید به طور کلی بی خطر است اما در موارد نادر باعث واکنش های آلرژیک، استفراغ، اسهال، خارش دهان و متورم شدن زبان و گلو می شود. همچنین توصیه شده است که قرص و عصاره شوید را در دوران بارداری و شیردهی مصرف نکنید.

37- نعناع

نعناع برای مشکلات گوارشی مفید است؛ علائم گوارشی مانند سوهاضمه، ناراحتی معده، درد معده، گاز، نفخ و… را بهبود می بخشد، ماهیچه های صاف دستگاه گوارش را شل می کند و سندرم روده تحریک پذیر را بهبود می دهد، عملکرد مغز را تقویت می کند یعنی هوشیاری را افزایش و ناامیدی، اضطراب و خستگی را کاهش می دهد، درد شیردهی را کم می کند، سرماخوردگی و آنفولانزا را تسکین می دهد و بوی بد دهان را کاهش می دهد.

38- رزماری

رزماری منبعی غنی از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد التهابی است که به تقویت سیستم ایمنی و بهبود گردش خون کمک می کند. برای درمان سوهاضمه مفید است، حافظه، تمرکز، عملکرد، سرعت و دقت و خلق و خو را تقویت می کند، از پیری مغز و آلزایمر جلوگیری می کند و خاصیت ضد التهابی و ضد سرطانی دارد و رشد سلول های سرطانی مخصوصا سرطان خون و سینه را کند می کند.

مصرف کم رزماری معمولا بی خطر است؛ با این حال عوارض جانبی نادری دارد که شامل استفراغ، اسپاسم و گرفتگی و ادم ریوی است، باعث رفتن به کما می شود. همچنین مصرف مکمل های رزماری برای زنان باردار توصیه نمی شود چرا که با خطر سقط جنین همراه است.