بیماری قولنج چیست؟ + علائم و درمان
اگر برای شما هم سوال است که بیماری قولنج چیست، می توانید به خواندن این مقاله ادامه دهید تا بیشتر با این بیماری، انواع آن، درمان های خانگی و… آشنا شوید.
قولنج به معنی درد و گرفتگی عضلات است که به صورت دوره ای می آید و می رود. قولنج زمانی رخ می دهد که گرفتگی در قسمت داخلی توخالی بدن مانند روده، کلیه ها و… وجود داشته باشد؛ برای از بین بردن این گرفتگی، عضلات اطراف آن به شدت منقبض شده و این انقباض و اسپاسم ها باعث ایجاد درد می شوند.
انواع قولنج
قولنج و یا گرفتگی عضلات در هر جایی از بدن ممکن است رخ دهد اما در برخی از اعضای بدن شایع تر از دیگر اعضاست؛ به عنوان مثال طبق تحقیقات انجام شده، حدود ۸۰٪ از مردم قولنج کمر را تجربه کرده اند. از این رو شایع ترین قولنج ها عبارتند از:
1- قولنج پشت قلب
با انقباض موقت ماهیچه های دیواره شریان که خون را به قلب می فرستند، گرفتگی عروق کرونر رخ می دهد. این انقباض جریان خون به بخشی از قلب را کاهش داده یا کلا مسدود می کند و اگر این قولنج و اسپاسم طولانی مدت شود، درد قفسه سینه و حتی حمله قلبی رخ می دهد.
2- قولنج معده
قولنج معده اغلب خود را به شکل معده درد، نفخ، گرفتگی شکم یا درد مبهمی در شکم نشان می دهد. قولنج معده معمولا طولانی و جدی نیست اما در صورتی که درد دردناک و ناگهانی و در ناحیه خاصی از شکم باشد، ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد و درمان نکردن، درد را بدتر می کند.
همچنین بخوانید : انواع بیماری های معده به همراه علائم و درمان
3- قولنج روده
قولنج روده در نتیجه گرفتگی جزئی یا کامل روده کوچک یا بزرگ اتفاق می افتد که از عبور غذا، مایعات، هوا یا مدفوع جلوگیری می کند. افراد مبتلا به قولنج روده، دردها و گرفتگی های شکمی را تجربه می کنند که شدت آن از خفیف تا شدید در هر فردی متغیر است و ممکن است علائم مختلفی از جمله ناتوانی در دفع مدفوع یا گاز معده، استفراغ، حالت تهوع، اسهال، گرفتگی شکم، نفخ و نداشتن اشتها را داشته باشند.
گرفتگی روده می تواند به دلایل مختلفی مانند اختلالات التهابی روده، تشکیل بافت اسکار ناشی از جراحی های شکمی و لگنی در گذشته، مدفوع باقی مانده و تومورهای سرطانی اتفاق افتد که پزشک متخصص قادر به تشخیص دادن است.
4- قولنج کلیوی
حدود ۱۰٪ از مردم در مقطعی از زندگی خود قولنج کلیوی را تجربه کرده اند. در قولنج کلیوی، افراد دردی را در قسمت پایین شکم و یا در کنار بدنشان، بین دنده ها و باسن تجربه می کنند که این درد ممکن است به کشاله ران سرایت کند و با حالت تهوع، استفراغ، سنگ کلیه، ادرار کردن با درد، ادرار بدبو و یا خون در ادرار همراه است. شدت این درد از خفیف تا شدید متغیر است و معمولا ۲۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد.
زمانی که سنگ های کلیه مانع از عبور ادرار از کلیه به مثانه شوند، قولنج کلیوی رخ می دهد که با درد زیادی همراه است. عوامل مختلفی مانند سابقه خانوادگی سنگ کلیه، کم آبی بدن، مصرف برخی از داروها و هرگونه بیماری گوارشی با بروز قولنج کلیوی رابطه مستقیمی دارد که تشخیص دقیق آن بر عهده پزشک متخصص است.
5- قولنج صفراوی
درد قولنج صفراوی ناگهانی و شدید است که می تواند از چند دقیقه تا ۵ ساعت طول بکشد. این درد در مرکز بالای شکم، زیر دنده سمت راست و یا زیر استخوان سینه رخ می دهد و می تواند تا پهلو و شانه ها گسترش یابد و باعث التهاب، حساسیت و مشکلات گوارشی شود.
قولنج صفراوی زمانی اتفاق می افتد که سنگ کیسه صفرا به طور موقت مجاری صفراوی را مسدود کند. درست است که قولنج صفراوی ممکن است در هر زمانی رخ دهد اما احتمال بروز این اتفاق با خوردن وعده های غذایی پر حجم به خصوص غذاهای چرب، بیشتر می شود؛ زیرا برای تجزیه چربی، صفرای بیشتری لازم است. تشخیص این وضعیت و شناسایی علت آن بر عهده متخصص گوارش است.
6- قولنج کمر
قولنج کمر شایع است و حدود ۸۰٪ از مردم آن را تجربه کرده اند. قولنج کمر می تواند به صورت یک انقباض خفیف شروع و به درد دردناکی تبدیل شود؛ در برخی موارد، این درد از کمر شروع شده و به سایر قسمت های بدن مانند پاها یا باسن منتقل می شود. در صورت شدید شدن این اتفاق، بهتر است آن را پیگیری کرد چرا که ممکن است ناشی از بیماری جدی مانند سنگ کیسه صفرا و… باشد.
همچنین بخوانید : معرفی انواع علائم دیسک کمر
7- قولنج پهلو
قولنج پهلو دردی است که در پهلو و پشت تنه اتفاق می افتد. این درد اگر گاه به گاه اتفاق می افتد نگران کننده نیست و ناشی از اسپاسم ها و گرفتگی های عضلانی است، اما در صورتی که درد آن غیرقابل تحمل، شدید و طولانی مدت باشد، ممکن است نشانه این باشد که مشکلی در یکی از اعضای آن ناحیه از جمله کلیه ها، آپاندس و… وجود داشته باشد.
شکستن قولنج
شکستن قولنج مفصل بسیار شایع است و معمولا نباید باعث نگرانی شود مگر این که با درد یا تورم همراه باشد. بنابراین اگر شکستن قولنج با احتیاط انجام شود نه مضر است و نه دردناک؛ اما اگر بعد از شکستن قولنج احساس درد می کنید، ممکن است نشانه ای از پارگی غضروف و رباط ها باشد که در این شرایط باید به پزشک آرتریت مراجعه کرد.
شکستن قولنج گردن
شکستن قولنج گردن اغلب در میان بزرگسالانی رایج است که بیشتر روز خود را پشت میز یا روی مبل می نشینند. این افراد پس از شکستن قولنج انعطاف پذیری بیشتری را در ستون فقرات احساس می کنند. تحقیقات نشان می دهد که فواید شکستن قولنج گردن بیشتر روانی است تا فیزیکی.
ستون فقرات یکی از ظریف ترین استخوان های بدن است و هرگونه آسیب حتی جزئی، می تواند با اثرات مخربی همراه باشد. بنابراین کمک گرفتن از کسی برای شکستن قولنج گردن و یا انجام دادن این کار توسط خود ممکن است خطراتی در پی داشته باشد؛ زیرا فشار آوردن زیاد و ناخواسته به مفاصل حساس احتمالا منجر به آسیب می شود. اگر زمانی نیاز به این کار داشتید برای امنیت بیشتر می توانید از یک فیزیوتراپ بخواهید تا این کار را برایتان انجام دهند، در این صورت مطمئن خواهید بود که به احتمال خیلی زیاد آسیبی نخواهید دید.
علاوه بر آن، مطالعات جدید نشان می دهد که در برخی از موارد نادر، شکستن قولنج گردن ممکن است باعث سکته مغزی شود و این کار احتمال سکته را افزایش می دهد.
به طور کلی شکستن قولنج کمر و گردن توصیه نمی شود و بهتر است راه های موثرتر و ایمن تری را برای رفع خستگی خود انتخاب کنید؛ به عنوان مثال کمپرس سرد یا گرم، انجام حرکات کششی و ورزش منظم به از بین بردن اسپاسم و گرفتگی کمک زیادی می کنند.
راه هایی برای غلبه بر شکستن قولنج
طبق شواهد، شکستن قولنج اگر به آرامی انجام شود بد نیست اما ممکن است در برخی از شرایط منجر به آسیب شود و همچنین ممکن است برای اطرافیان آزاردهنده باشد؛ به همین دلیل اگر به دنبال راهکارهایی برای غلبه بر این عادت هستید، موارد زیر می توانند کمک کننده باشند.
1- ذهن آگاهی
اولین قدم برای غلبه بر شکستن قولنج، تمرکز حواس است؛ بررسی کنید که بیشتر چه زمانی و به چه دلیل این کار را انجام می دهید، این بررسی به ترک این عادت کمک می کند.
2- داشتن فعالیت
زیاد نشستن و یا ایستادن در یک وضعیت باعث سفت شدن بدن می شود. سعی کنید هر نیم ساعت یک بار جا به جا شوید.
3- حرکات کششی
حرکات کششی به روان کردن مفاصل کمک می کند و بدن را از حالت خشکی و سفتی درمی آورد.
4- مدیریت استرس
اگر با شکستن قولنج استرس خود را کنترل می کنید، سعی کنید به مرور راهکارهای آرامش بخش دیگری مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و… را جایگزین آن کنید.
5- ورزش کردن
ورزش هایی را انتخاب کنید که متناسب با سن و سبک زندگیتان باشد و سعی کنید ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش کنید. خبر خوب این است که هرگونه فعالیت بدنی از جمله کارهای خانه، باغبانی و یا پیاده روی های کوتاه مدت می تواند بخشی از برنامه ورزشی باشد.
زمان مراجعه به پزشک
اکثر قولنج ها و گرفتگی ها پس از چند ساعت از بین می روند اما اگر به طور منظم اتفاق می افتند بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه شود. برای کمک به تشخیص و درمان، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی کاملی را انجام می دهد، نواحی حساس و دردناک را بررسی می کند، سوابق پزشکی از جمله جراحی های قبلی، سابقه خانوادگی قولنج و حملات قبلی درد را از بیمار می گیرد و به کمک آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی و سی تی اسکن به تشخیص دقیق تر وضعیت بیمار می پردازد.
از این رو، فردی که علائم زیر را دارد باید فورا به پزشک مراجعه کند:
- یرقان؛ یعنی زرد شدن پوست و سفیدی چشم
- درد شکمی که مدت طولانی ادامه دارد یا آنقدر شدید است که فرد هیچ جوره نمی تواند آن را تسکین دهد.
- تب و لرز
- ضربان قلب سریع
- استفراغ مکرر
درمان بیماری قولنج
هنگامی که پزشک قولنج را تشخیص می دهد، گزینه های درمانی زیر را توصیه می کند:
- تجویز مسکن ها و داروهای ضد التهاب برای کمک به کاهش علائم
- عمل جراحی برای برداشتن سنگ کلیه، کیسه صفرا و یا بررسی گرفتگی روده
- تجویز داروهایی که سنگ ها را از بین می برند
- درمان با شوک و یا شوک درمانی که سنگ ها را به قطعات کوچکتر تبدیل می کند
درمان خانگی قولنج پشت
برای درمان قولنج پشت در خانه می توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- نوشیدن مقدار زیاد آب
- مصرف مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن
- قرار دادن یک بطری آب گرم روی جایی که درد می کند برای کاهش درد
- به آرامی ناحیه آسیب دیده را مالش یا ماساژ دهید
پیشگیری از ابتلا به قولنج
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سنگ های صفراوی و سنگ های کلیه در خانواده ها وجود دارند. برای به حداقل رساندن ابتلا به بیماری قولنج، پیروی از یک سبک زندگی سالم و رعایت نکات گفته شده زیر می تواند کمک کننده باشد:
- داشتن وزنی متعادل و کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- پیروی از رژیم غذایی متعادل مانند مصرف فیبر زیاد
- اجتناب از غذاهای پرچرب
- نوشیدن آب کافی در روز برای هیدراته نگه داشتن خود
- کاهش مصرف نمک و چربی
دانش آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.
