تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه
میلیون ها کریستال ریز و مواد معدنی (پروتئین) ساختمان اصلی سنگ کلیه و سنگ مثانه را تشکیل می دهند. تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه در نشانه ها و علائم بیماری است. تجمع مواد معدنی در باعث ایجاد سنگ هایی می شود که ممکن است جریان ادرار را مسدود کرده یا سبب خونریزی و درد شود.
اغلب هیچ نشانه مشخصی برای سنگ های ریز در مثانه یا کلیه وجود ندارد. به همین علت تنها در صورت انجام آزمایش های اتفاقی یا بزرگتر شدن سنگ ها می توان متوجه وجود آن ها در کلیه یا مثانه شد.
تغییر سبک زندگی، تغییر رژیم غذایی و مصرف آب یا مایعات فراوان جزو اصلی ترین مواردی است که می توان به آن اشاره کرد. در این مقاله به بررسی تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه، علائم تشخیص، راه های پیشگیری و درمان آن می پردازیم.
چگونه می توان سنگ مثانه و سنگ کلیه را تشخیص داد؟
سنگ مثانه که اندازه نسبتا کوچکی دارد، برخلاف سنگ کلیه دارای علائم خاصی نیست و بدون درد یا عارضه مشخصی از بدن دفع می شود.
این در حالی است که سنگ های بزرگتر می توانند هنگام دفع از بدن علائم مشخصی داشته باشند. از جمله این علائم می توان به احساس درد زیر شکم، تکرر ادرار، وجود خون در ادرار و ادرار کردن همراه با درد شدید اشاره کرد.
علائم سنگ کلیه
- تکرر ادرار
- ادرار همراه با درد
- حالت تهوع
- ادرار با بوی بد
- مشکل در دفع ادرار
- استفراغ
- تب و لرز
علائم سنگ مثانه
- ادرار همراه با درد
- عفونت ادرار
- وجود خون در ادرار
- تکرر ادرار
همچنین بخوانید: بررسی علائم سنگ مثانه در زنان و مردان
علاوه بر این موارد بررسی 4 فاکتور مهم به تشخیص زودهنگام سنگ های کلیوی و سنگ های مثانه کمک می کند. پزشکان برای تشخیص این مشکل در کلیه و مثانه از تکنیک های مشابهی استفاده می کنند. 4 فاکتور مهم در تشخیص سنگ مثانه و کلیه عبارت اند از :
- بررسی مشخصات و درد و علائم فیزیکی بیمار
- بررسی سوابق پزشکی بیمار
- انجام آزمایش ادرار و آزمایش خون
- انجام سونوگرافی یا عکسبرداری با اشعه ایکس
بررسی سایر علائم و نشانه های وجود سنگ در کلیه یا مثانه نیز به تشخیص این مشکل کمک می کند. از جمله این علائم می توان به ادرارهای مکرر، فشار خون بالا، وجود عفونت در روده یا کلیه، ناهنجاری کلیه، هیپرپاراتیروئیدیسم و موارد دیگر اشاره کرد.
چرا سنگ کلیه و سنگ مثانه ایجاد می شود؟
علت ایجاد سنگ مثانه و سنگ کلیه، غلظت ادرار است. پس از ایجاد غلظت در ادرار مواد معدنی به سنگ های جامد تبدیل می شوند که همین امر باعث ایجاد سنگ مثانه و کلیه می شود. تشکیل سنگ مثانه ارتباط مستقیمی با عدم تخلیه مثانه دارد. اما از مهم ترین دلایل ایجاد سنگ های مثانه و کلیه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
دلایل شایع ایجاد سنگ مثانه
- عفونت در دستگاه ادرار
- بزرگی پروستات
- دیورتیکول مثانه
- عدم درمان سنگ کلیه
- مثانه نوروژنیک
نکات مهم
- عفونت در دستگاه ادرار یا UTI موثر در افزایش التهاب مثانه و ایجاد سنگ در این ناحیه است.
- بزرگی پروستات روند تخلیه مثانه را کند کرده و احتمال ایجاد سنگ مثانه را افزایش می دهد.
- دیورتیکول مثانه یکی از دلایل ایجاد سنگ مثانه است که به واسطه ضعیف بودن دیواره مثانه ایجاد می شود. ادرار جمع شده در دیواره های ضعیف کیسه مثانه در این صورت باعث ایجاد سنگ می شود.
- سنگ کلیه یکی دیگر از دلایلی است که در صورت عدم درمان به سنگ مثانه تبدیل می شود.
- مثانه نوروژنیک باعث تاثیرگذاری بر اعصاب عضلات مثانه، انقباض این عضلات و باقی ماندن ادرار در مثانه می شود.
آیا امکان پیشگیری از بروز سنگ کلیه و مثانه وجود دارد؟
پاسخ به این سوال صد در صد «مثبت» است. مصرف مایعات فراوان، تغییر رژیم غذایی و ایجاد تغییرات مشخص در سبک زندگی از مهم ترین عوامل پیشگیری از بروز سنگ کلیه و مثانه به شمار می روند. حفظ تعادل در وزن، کاهش مصرف پروتئین های حیوانی به ویژه گوشت و مرغ، از دیگر فاکتورهایی است که می توان به آن اشاره کرد.
یک روش ساده دیگر برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه و سنگ مثانه وجود دارد و آن افزایش مصرف مایعات به ویژه آب است. در صورت بروز اولین یا خفیف ترین علائم سنگ های کلیوی شروع سریع درمان و استفاده به موقع از داروهای تجویز شده توسط پزشک، مهم ترین عامل برای جلوگیری از تشدید مشکل است. داشتن سابقه این بیماری در خانواده یا افراد نزدیک احتمال ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهد.
تفاوت روش درمان سنگ کلیه و سنگ مثانه
سنگ شکنی، استفاده از دارو، استنت گذاری، نفروستومی و پروتروسکوپی جزو اصلی ترین روش های درمان برای دفع سنگ مثانه و کلیه به شمار می روند. اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است! بنابراین می تان با افزایش مصرف مایعات به ویژه مصرف آب تا حد بسیار زیادی از ایجاد سنگ در مجاری کلیه یا مثانه جلوگیری کرد.
در صورت کوچک بودن سنگ های ایجاد شده در کلیه احتمال دفع آن به صورت خود به خود وجود دارد. اما اگر سنگ های کوچک به سنگ های بزرگ تبدیل شوند، قطعا می توان شاهد انسداد در مجاری ادرار و بروز همه یا برخی از علائم دردناک بود.
درمان خانگی سنگ مثانه بر اساس روش های سنتی یکی دیگر از مواردی است که می توان به آن اشاره کرد. اما برای دفع فوری سنگ مثانه مراجعه به پزشک الزامی است. تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه مربوط به روش های درمان این مشکل نیز می شود. به طور کلی روش های درمان سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ و علت تشکیل آن متفاوت است.
روش های درمان سنگ کلیه
پس از تشخص سنگ کلیه، درمان آن با توجه به نوع سنگ (سنگ کلیه کوچک یا بزرگ) امکانپذیر می گردد. سنگ هایی که ابعاد کوچکی دارند، بدون نیاز به انجام عمل جراحی دفع می شوند. برای دفع سنگ های کلیوی کوچک نوشیدن آب و مایعات فراوان در کنار مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک کفایت می کند.
اما در صورتی که تشخص وجود سنگ کلیوی بزرگ روش های درمان دیگری برای دفع این سنگ ها در نظر گرفته می شود. مهم ترین روش برداشتن سنگ کلیه بزرگ جراحی است، در کنار این روش از دستگاه های سنگ شکن نیز به این منظور استفاده می کنند. مهم ترین روش های درمان سنگ کلیه بزرگ عبارت اند از:
- اندوسکوپی
- جراحی کلیه
- جراحی غده پاراتیرویید
- خرد کردن سنگ کلیه با دستگاه های تولید کننده امواج صوت (سنگ شکنی)
روش های درمان سنگ مثانه
روش های درمان سنگ مثانه درست مانند درمان سنگ کلیه پس از تشخیص اندازه سنگ توسط اوروژیلست انتخاب می شوند. سنگ هایی که ابعادی کمتر از 10 میلی متر داشته باشند، با مصرف مایعات دفع می شوند. اما سنگ های بزرگتر از 10 میلی متر قطعا به روش های درمانی برای دفع شدن نیاز دارند. اندوسکوپی کاربردی ترین روش درمان سنگ مثانه است.
سیستوسکوپی یا اندوسکوپی یکی از روش های مورد استفاده برای برداشتن سنگ مثانه است، اما روش های دیگری نیز در این رابطه مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله این روش ها می توان به ایجاد سوراخی کوچک در زیر شکم برای از بین بردن سنگ مثانه توسط پزشک اشاره کرد. در این روش سنگ مثانه به قطعات کوچک تقسیم می شود (خرد می شود) و سپس از مثانه خارج می گردد.
پاسخ به سوالات متداول
اگر سنگ کلیه و سنگ مثانه برداشته نشود چه مشکلی بوجود می آید؟
برداشته نشدن سنگ مثانه و سنگ کلیه، باعث آسیب دیدگی جدی کلیه و در نتیجه امکان بروز عفونت یا دردهای بسیار شدید می شود.
آیا ممکن است سنگ کلیه و سنگ مثانه خود به خود دفع شود؟
امکان دفع خود به خود سنگ های کوچک بسیار زیاد است، اما در صورتی که به هر دلیل این اتفاق رخ ندهد سنگ های کوچک به مرور زمان به سنگ های بزرگ و آسیب زننده تبدیل می شوند.
احتمال وخامت حال بیمار در صورت عود کردن سنگ کلیه و مثانه وجود دارد؟
در صورتی که بیمار به طور مکرر با ایجاد شدن سنگ کلیه یا مثانه درگیر باشد، اختمال وخامت حال او وجود دارد. بنابراین مراجعه به پزشک متخصص و شروع درمان ضروری است.
