آشنایی با شایع ترین انواع بدن درد در بارداری
حتی راحت ترین بارداری ها هم با دردهایی در بدن همراه است. خوشبختانه این دردها یا خود به خود با پیشرفت بارداری از بین می روند و یا به راحتی می توان آن ها را تسکین داد. بدن درد در بارداری از کمردرد گرفته تا رگ های واریسی در این مطلب جمع آوری شده اند؛ با ما همراه باشید تا در مورد شایع ترین دردها و شکایاتی که افراد ممکن است در دوران بارداری خود داشته باشند و کارهایی که می توان برای راحت تر گذراندن این دوران انجام داد، بیشتر بدانید.
انواع بدن درد در بارداری
در بارداری اتفاقات زیادی در بدن می افتد؛ همان طور که رحم بزرگ و بزرگ تر می شود، دردهایی در پشت، شکم، کشاله ران و ران ها احساس می شود و بسیاری از زنان به دلیل فشار سر نوزاد، افزایش وزن، شل شدن مفاصل، کمر درد، درد در نزدیکی استخوان لگن و انوع مختلفی از دردها را تجربه می کنند که در این قسمت انواع این دردها را به طور کامل بررسی می کنیم.
1- کمر درد در بارداری
شایع ترین علت کمر درد در بارداری، ناشی از فشاری است که با رشد کردن جنین بر روی ماهیچه های کمر وارد می شود؛ با پیشرفت بارداری، وزن بدن به جلوی بدن منتقل می شود و در این شرایط افراد سعی می کنند تعادل خود را با قسمت پشت بدن حفظ کنند که این باعث ایجاد فشار بیشتری بر عضلات پشت و به مرور زمان منجر به کمر درد می شود.
یکی دیگر از دلایل کمر درد در این دوران، کشیده و ضعیف شدن عضلات شکم در طول بارداری است؛ با کشیده و ضعیف شدن عضلات شکم، این عضلات دیگر نمی توانند مثل قبل از کمر و ستون فقرات محافظت کنند. همچنین هورمون های بارداری باعث شل شدن بافت همبند می شوند؛ بافت همبند در نگه داشتن و پیوند استخوان های بدن نقش دارند و شل شدن آن ها، مخصوصا شل شدن رباط های مفاصل لگن که در آمادگی برای به دنیا آمدن نوزاد نقش دارند، با کمر درد در بارداری مرتبط است.
همچنین بخوانید: چرا من باردار نمیشوم؟
خبر خوب این است که می توان کارهایی را برای کاهش کمر درد انجام داد مانند حفظ وضعیت بدنی خوب هنگام ایستادن، نشستن و یا فعالیت کردن. همچنین رعایت نکات گفته شده زیر می توانند کمک کننده باشند:
- پوشیدن کفش های پاشنه کوتاه و با قوس خوب
- استفاده از تشک سفت برای کاهش کمر درد
- کمک گرفتن از زانو به جای خم شدن با کمر
- به پهلو خوابیدن و قرار دادن یک بالش بین پاها و یا زیر شکم برای راحت تر بودن
2- گرفتگی عضلات و یا کرامپ بارداری
افراد ممکن است در طول بارداری گرفتگی عضلات را تجربه کنند؛ این تجربه هم می تواند در اواخر بارداری باشد یعنی زمانی که انقباضات بدن شروع می شوند و هم می تواند در اوایل بارداری و با گرفتگی های خفیف همراه باشد. تقریبا دو هفته پس از لقاح، زمانی که تخمک بارور شده به داخل دیواره رحم می رود، افراد ممکن است کمی گرفتگی خفیف همراه با خونریزی کم را تجربه کنند که این اتفاق به عنوان خونریزی لانه گزینی شناخته می شود.
همچنین به دلیل کشش رباط های اطراف رحم، درد شدید یا چیزی شبیه به اسپاسم عضلانی در لگن اتفاق می افتد. در پایان سه ماهه دوم و در سه ماهه سوم ممکن است انقباضات تمرینی معروف به انقباضات براکستون هیکس تجربه شود که با نزدیک شدن به زایمان، این انقباضات شدیدتر می شوند. انقباضات براکستون هیکس معمولا هنگام پیاده روی یا استراحت متوقف می شوند اما اگر این انقباضات پشت سر هم و در مدت زمان کمتر و به طور شدیدتری تکرار شوند، باید مراقب دیگر علائم آمادگی بدن برای زایمان باشید و اگر نگران شدید با پزشک خود مشورت کنید.
برکستون هیکس احتمالا با کمی درد همراه است، اما یادتان باشد که کاملا طبیعی هستند و علائمی از آمادگی بدن برای زایمان هستند.
3- درد و حساسیت دندان
یکی دیگر از انواع بدن درد در بارداری، درد و حساسیت دندان هاست. در سه ماهه دوم، لثه ها ممکن است هنگام نخ دندان کشیدن و مسواک زدن حساس تر شوند و ورم، قرمزی، التهاب و یا حتی خونریزی کمی داشته باشند. انواع مشکلاتی که ممکن است در حین بارداری برای دندان ها ایجاد شوند عبارتند از ژنژیویت بارداری، که نوعی بیماری خفیف لثه است، پریودنتیت یا عفونت لثه، بر اثر آن لثه ها که از دندان ها محافظت می کنند آسیب می بینند و باعث پوسیدگی دندان ها می شود و از بین رفتن مینای دندان و ایجاد حفره روی سطح دندان ها که ناشی از استفراغ در اوایل بارداری است.
به یاد داشته باشید حتی اگر لثه ها در دوران باداری حساس شده اند، مهم است که دو بار در روز مسواک زده و روزانه نخ دندان کشیده شود.
اگر در شش ماه گذشته به دندانپزشک مراجعه نشده است و یا اگر مشکلاتی مانند حساس شدن لثه ها و یا درد شدید وجود داشته باشد باید یک قرار ملاقات با دندانپزشک خود گذاشته شود. در عین حال، می توان با شستشو با آب نمک یا استفاده از یک مسواک نرم تر، درد را کاهش داد.
4- سردرد
با افزایش هورمون های بارداری، استروژن و پروژسترون بر مواد شیمیایی مرتبط با سردرد در مغز تاثیر می گذارد. یادتان باشد قبل از مصرف هر گونه دارو برای درمان این مشکل، ابتدا به پزشک خود مراجعه کنید؛ چرا که دارو در دوران بارداری باید با احتیاط مصرف شود، به عنوان مثال آسپرین در دوران بارداری اصلا توصیه نمی شود و پزشک می تواند داروهای بی خطر را برای کمک به تسکین سردرد برای افراد باردار تجویز کند. علاوه بر دارو، برای کنترل سردرد می توان راه حل های زیر را نیز امتحان کرد:
- استفاده از کمپرس خنک
- انجام تکنیک های آرام سازی
- اجتناب از محرک های ایجاد سردرد، مانند انواع غذاها یا بوهایی
- خوابیدن بیشتر
- انجام ورزش های سبک تا متوسط
- مدیریت استرس
- غذا خوردن به طور منظم
5- سوزش سر دل و سوهاضمه
در سه ماهه اول و سوم بارداری، هورمون های بارداری دریچه بین مری و معده را شل می کنند و باعث بازگشت اسید معده و نشت آن در مری، رفلاکس معده و سوزش سر دل می شود. برای مقابله با این مشکل سعی کنید تا ۳ ساعت بعد از غذا خوردن دراز نکشید، از غذاهای خاصی که باعث سوزش معده می شود مانند غذاهای سرخ شده یا تند، مرکبات، شکلات و… پرهیز کنید، مقدار غذای کمتر در وعده های بیشتری بخورید و اگر هنگام خوابیدن باز هم سوزش معده اتفاق افتاد می توان با استفاده از چند بالش، سر خود را بالاتر قرار دهید.
6- گرفتگی عضلات پا
شایع ترین بدن درد در بارداری، گرفتگی عضلات پا است که در سه ماهه دوم و سوم بارداری تجربه می شود. این انقباضات ماهیچه ای پا اغلب شب ها اتفاق می افتد و علت آن نامشخص است. با انجام حرکات کششی قبل از خواب، حمام یا دوش آب گرم، ماساژ ماهیچه ها، پوشیدن کفش های راحت، داشتن فعالیت و خوردن مایعات زیاد در طول روز، می توان از این انقباضات و دردهای ناشی از آن جلوگیری کرد.
7- درد زیر شکم
با رشد رحم در دوران بارداری، رباط هایی که رحم را نگه می دارند کشیده می شوند و با کشیده شدن رباط ها، درد کوتاه و شدیدی مانند اسپاسم عضلانی در زیر شکم احساس می شود. این درد نگران کننده نیست و فقط نوعی “درد در حال رشد” است که با رشد جنین احساس می شود و به معنی بزرگ شدن جنین است.
برای پیشگیری از این دردها باید حرکات بدن آهسته تر از حد معمول باشند، نباید از روی تخت یا صندلی سریع بلند شد، از حرکات ناگهانی خودداری شود، حمام آب گرم و شنا کردن در استخر را امتحان کرد و از کمربندها و شکم بندهای دوران بارداری استفاده کرد.
8- گرفتگی اعصاب
افزایش وزن بدن و احتباس آب با رشد کودک، باعث تورم مسیرهای عصبی، فشرده شدن و گرفتگی اعصاب می شوند. این گرفتگی زمانی رخ می دهد که بافت های بدن مانند استخوان ها، تاندون ها، ماهیچه ها و غضروف ها به عصب فشار وارد کنند؛ عصب فشرده می تواند در قسمت های مختلف بدن باشد و بسته به محل آن، افراد احساسات و دردهای متفاوتی را تجربه می کنند.
برای مثال در سندرم تونل کارپال، عصب مچ دست دچار گرفتگی و دست ها و انگشتان بی حس می شوند. متاسفانه در این شرایط تنها باید استراحت کرد. در صورت تداوم درد با پزشک خود مشورت کنید.
9- متورم شدن پا و مچ پا
تورم در پا و مچ پا در ماه های آخر بارداری شایع است و دلیل آن این است که بدن در این دوران مایعات بیشتری دارد؛ رحم در حال رشد به رگ ها فشار وارد می کند و باعث می شود مایع از خون خارج شده و به بافت های اطراف منتقل شود و باعث تورم در بافت ها می شود. علاوه بر آن، هورمون های بارداری نیز در این جریان نقش دارند. این تورم پس از زایمان از بین می رود، اما می توان با راهکارهای زیر، شرایط را بهتر مدیریت کرد:
- بالاتر قرار دادن پاها در هر شرایطی
- خوابیدن به پهلوی چپ تا فشار از روی سیاهرگ بزرگی که خون را به قلب باز می گرداند کم شود.
- پوشیدن جوراب های فشاری
- داشتن فعالیت بدنی به طور روزانه
- پوشیدن لباس های گشاد
- قرار دادن پاها در آب خنک
- ایستادن یا راه رفتن در استخر
10- متورم و حساس شدن سینه ها
در سه ماهه اول بارداری، تغییرات هورمونی ناگهانی و زیاد باعث دردناک، حساس و متورم شدن سینه ها می شود. خوشبختانه این درد با گذشت چند هفته، یعنی زمانی که بدن با افزایش هورمون های بارداری سازگار شود، از بین می رود.
11- واریس و هموروئید
در دوران بارداری، حجم کلی خون در بدن افزایش می یابد. کاهش جریان خون از پاها به لگن و فشار به رگ ها و همچنین گشادتر شدن یا باز شدن رگ ها توسط پروژسترون، باعث یکی دیگر از انواع بدن درد در بارداری، یعنی واریس می شود. وریدهای واریسی ممکن است در واژن و یا اطراف مقعد به وجود آیند و باعث درد و تورم در آن ناحیه شود. اگر چه نمی توان هورمون ها یا گردش خون را در دوران بارداری کنترل کرد، اما می توان اثرات واریس را کاهش داد:
- بالاتر آوردن پاها هنگام نشستن
- تغییر وضعیت ایستادن
- کنترل وزن
- پوشیدن جوراب واریس
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات و اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی برای جلوگیری از هموروئید
دانش آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.
