بررسی هفته به هفته مراحل رشد جنین

شما بدون شک ماه های آینده را به این فکر خواهید کرد که کودکتان چگونه رشد می کند؟ چه شکلی است؟ او چقدر بزرگ است؟ چه زمانی اولین ضربه را احساس خواهید کرد؟ رشد جنین معمولا یک سیر قابل پیش بینی را دنبال می کند. با بررسی تقویم ماهانه و هفتگی مراحل تشکیل جنین متوجه روند بارداری می شوید. بنابراین در این مقاله به بررسی مراحل رشد جنین در شکم مادر می پردازیم.

نحوه بارداری و شکل گیری جنین در انسان

در زمان تخمک گذاری، مخاط دهانه رحم مایع تر و کشسان تر می شود و به اسپرم اجازه می دهد تا به سرعت وارد رحم شود. در عرض 5 دقیقه، اسپرم ممکن است از واژن، از طریق دهانه رحم به داخل رحم و به انتهای قیفی شکل لوله فالوپ ( محل معمول لقاح ) حرکت کند. سلول های پوشاننده لوله فالوپ لقاح را تسهیل می کنند.

اگر یک اسپرم به تخمک نفوذ کند، لقاح حاصل می شود. مژک های ریز مو مانند پوشش لوله فالوپ، تخم بارور شده (زیگوت) را از طریق لوله به سمت رحم به حرکت در می آورد. سلول های زیگوت به طور مکرر تقسیم می شوند؛ زیرا زیگوت از لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می کند. زیگوت در عرض 3 تا 5 روز وارد رحم می شود.

همچنین بخوانید: انواع روش های زایمان در آب

در رحم، سلول ها به تقسیم شدن ادامه می دهند و به یک توپ توخالی از سلول ها به نام بلاستوسیست تبدیل می شوند. بلاستوسیست حدود 6 روز پس از لقاح در دیواره رحم کاشته می شود.

مراحل رشد جنین ماه به ماه

مراحل تشکیل جنین بر اساس دوره سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری به شرح زیر است:

سه ماه اول بارداری

در این دوره از بارداری، تخمک جای خود را در حفره رحم می گیرد و با تبادلات بیشتر با اندام های مادر از طریق تروفوبلاست رشد می کند. این بعدا نام جفت را خواهد گرفت. سه ماهه اول تا هفته چهاردهم بارداری ادامه دارد. جنین شروع به تشکیل می کند . اولین اعضای بدنش ظاهر می شود و قلبش شروع به تپیدن می کند.

در پایان سه ماهه اول، حتی اگر اندازه آن فقط 9 سانتی متر باشد، می توانیم به وضوح سر، تنه، بازوها و پاهای آن را تشخیص دهیم.

سه ماهه دوم بارداری

در سه ماهه دوم، رشد جنین به طور چشمگیری تسریع می شود. حرکات او را می توانید خیلی خوب احساس کنید. حتی حواس او شروع به کار می کند. شکم شما همچنان به رشد خود ادامه می دهد. در پایان سه ماهه دوم بارداری، اندازه جنین حدود 25 سانتی متر و وزن آن حدود 1 کیلوگرم است.

سه ماهه سوم بارداری

جنین شما هنوز در حال رشد است. او به خوبی هشیار است و به صداهایی که از دنیای بیرون می آید واکنش نشان می دهد. ریه های او به رشد خود ادامه می دهند تا برای اولین نفس تولد آماده شوند. چشمان او باز است و به منابع نوری نزدیک شکم شما حساس می باشد.

مراحل رشد جنین در سه ماه اول بارداری

دانستن روز دقیق لقاح دشوار است. برای ارزیابی مدت بارداری، پزشکان از تعداد هفته های بدون پریود استفاده می کنند. بنابراین محاسبه موعد مقرر از اولین روز آخرین قاعدگی شروع می شود. این روش محاسبه 14 روز به مدت بارداری اضافه می کند. بنابراین با این روش محاسبه، در 2 هفته اول باردار نیستید. مراحل رشد جنین در شکم مادر به شرح زیر است:

ماه اول بارداری

در ماه اول بارداری که از هفته سوم شروع می شود تشکیل جنین به شکل زیر است:

هفته 3

مهاجرت تخمک به لوله برای کاشت

هفته 4

اندازه جنین 0.2 میلی متر است.

هفته 5

جنین اکنون به دیواره رحم چسبیده است، اندازه آن حدود 1 میلی متر است.

هفته 6

در هفته ششم از مراحل رشد جنین اندازه جنین 5 میلی متر و وزن آن 1 گرم و رشد جنین به اندازه یک قورباغه کوچک است. رشد جمجمه و اندام ها شروع می شود، اما تبادل خون بین جنین و جفت هنوز در جای خود انجام نشده است.

همچنین بخوانید: نشانه های کمر درد در دوران بارداری

ماه دوم بارداری

ماه دوم بارداری شامل هفته 7 تا هفته 10 می باشد که تکامل جنین را به صورت هفته به هفته مورد بررسی قرار می دهیم تا شما با جزئیات آن آشنا شوید

هفته 7

مغز، چشم ها و گوش های جنین در حال شکل گیری است، صورتش ساختار یافته و لوله قلبی ( قلب آینده ) در روز بیست و سوم شروع به تپیدن می کند. همچنین 2 تا 3 برابر سریع تر از مادرش می زند. اندازه و رشد جنین نزدیک به 10 میلی متر و وزن آن حدود 1.5 گرم است.

هفته 8

اندازه آن تقریبا 15 میلی متر و وزن آن 1.7 گرم است. اندام های شکمش شکل گرفته و صورتش با چشم و دهانش کشیده شده است. او شروع به حرکت می کند، اما اغلب توسط مادر قابل درک نیست.

هفته 9

اندازه جنین 22 میلی متر و وزن او 2.5 گرم است، دستگاه گوارشش شکل گرفته، صورتش لاغرتر می شود و انگشتان دست و پا در حال شکل گیری هستند. بافت استخوانی اسکلت آن مانند ماهیچه های خاصی تشکیل می شود.

هفته 10

اندازه جنین 29 تا 30 میلی متر و وزن او نزدیک به 11 گرم است. در این مرحله از مراحل رشد جنین سیستم عصبی، نخاعش ساختار یافته و اندام های حیاتی او در جای خود قرار دارند

ماه سوم بارداری

ماه سوم بارداری از هفته 11 شروع می شود تا هفته 15

هفته 11

اندازه او 4 سانتی متر و وزن 18 گرم است، صورتش همچنان در حال تغییر شکل و اکنون اندام تناسلی اش شکل گرفته است.

هفته 12

اندازه او کمی بیشتر از 5 سانتی متر و وزن 28 گرم است، او دست ها و پاهای خود را با حرکات رفلکس حرکت می دهد. گردش خون آن مستقل و جفت فعال است.

هفته 13

از رویان، نوزاد اکنون جنین می شود، وزن آن 45 گرم است. برای حدود 7 سانتی متر لگن و دنده ها با قوی تر شدن استخوان ها تشکیل می شوند. چشایی، بویایی، لامسه، حواسش فعال می شوند و تشخیص می دهند.

هفته 14

اندازه او بیش از 8.5 سانتی متر و وزن 65 گرم است، جنسیت او قابل تشخیص است، دست ها و پاهای خود را تا کرده و باز می کند. او در این هفته قادر است شست خود را بمکد.

هفته 15

اندازه جنین 11 سانتی متر و وزن او 110 گرم است. کبد، طحال و کلیه ها می توانند با پایان دادن به ریه ها و طولانی شدن روده ها عمل کنند. او حتی شروع به خمیازه کشیدن می کند!

مراحل رشد جنین در سه ماهه دوم بارداری

در این مراحل همانطور که قبلا گفته شد رشد جنین بسیار چشمگیر هست و وزن جنین بیشتر شده و شکم مادر بزرگتر می شود که به صورت ماه به ماه و هفته به هفته مورد بررسی قرار می دهیم تا شما با دقت بیشتری با این مراحل آشنا شوید.

ماه چهارم بارداری

ماه چهارم بارداری از هفته 16 شروع می شود، تا هفته 19 که هر هفته مورد بررسی قرار می گیرد

هفته 16

در هفته 16 از مراحل رشد جنین و اندازه او 13 سانتی متر و وزن 135 گرم است، مغزش ساختارهای اصلی خود را دارد و صورتش کامل است، فقط ویژگی هایش اصلاح شده است. لایه محافظ پوست به نام lanugo ایجاد می شود.

هفته 17

الان اندازه جنین 16 سانتی متر و وزن او 160 گرم است، بیشتر و بیشتر حرکت می کند، شروع به قورت دادن می کند و موهایش ظاهر می شود (مو، مژه و ابرو).

هفته 18

اندازه جنین 18 سانتی متر و وزن او نزدیک به 200 گرم است، او هنوز نمی شنود اگر چه گوش هایش شکل گرفته است. از سوی دیگر، دید او واضح تر می شود، پلک هایش شروع به حرکت می کنند، او می تواند نور روشن بیرون را تشخیص دهد.

هفته 19

اندازه جنین 21 سانتی متر و وزن او 255 گرم است. او هنوز به همان اندازه حرکت می کند و بدنش اکنون متناسب است، سر دیگر به اندازه اعضایش بزرگ نیست. او از طریق کلیه هایش ادرار می کند و مکونیوم در روده اش تشکیل می شود.

ماه پنجم بارداری

ماه پنجم بارداری از هفته 20 آغاز می شود و تا هفته 24 ادامه دارد که می توانید کاملا وضعیت جنین خود احساس کنید

هفته 20

رشد جنین و اندازه او 23 سانتی متر و وزن 345 گرم است، او بسیار متحرک است و به راحتی تغییر وضعیت می دهد. سیستم عصبی و ماهیچه های او در حال رشد هستند. اندام های آن بیشتر و بیشتر خودمختارند.

هفته 21

اندازه او تقریبا 25 سانتی متر و وزن او حدود 420 گرم است، اکنون به لطف سیستم عصبی حساس تر شده و می توان با او ارتباط برقرار کرد.

هفته 22

وزن آن تقریبا 500 گرم برای 27 سانتی متر است، به صداهای خارجی حساس است، حواس آن بیشتر تصفیه می شود.

هفته 23

اندازه او 29 سانتی متر و وزن 575 گرم است، مغزش مانند سیستم عصبی او رشد می کند، پوستش با ورنیکس کازئوزا پوشیده شده است که از اپیدرم محافظت می کند.

هفته 24

قد جنین 31 سانتی متر و وزن او 660 گرم است، خمیازه می کشد، شستش را می مکد، با پاهایش بازی می کند… حالا به صورت هماهنگ حرکت می کند، حتی اگر بیشتر وقتش را خوابیده باشد.

ماه ششم بارداری

مراحل رشد جنین در ماه ششم بارداری از هفته 25 تا هفته 28 می باشد

هفته 25

اندازه او 32 سانتی متر و وزن 765 گرم است. اندازه گیری های او اکنون با توجه به میراث ژنتیکی اش تغییر می کند. در واقع، تا کنون رشد آن با ریتمی مشابه برای همه نوزادان مطابقت داشت. دندان های شیری او در فک قرار می گیرند، او مرتب حرکت می کند.

هفته 26

اندازه او 33 سانتی متر و وزن 890 گرم است، آلوئول های ریوی او تشکیل شده؛ اما پر از مایع آمنیوتیک است.

هفته 27

رشد جنین و اندازه او 34 سانتی متر و وزن 1030 گرم می باشد، او اکنون از 1 کیلوگرم فراتر رفته است. وقتی بیدار است 20 تا 60 حرکت در هر 1/2 ساعت انجام می دهد؛ اما حدود 18 ساعت در روز به خواب خود ادامه می دهد. پلک های او باز می شود، بنابراین با وجود اینکه بینایی اش هنوز به طور کامل رشد نکرده است، شروع به پلک زدن می کند.

هفته 28

اندازه او به 35 سانتی متر و وزن 1130 گرم رسیده، چشمانش باز است، مایع آمنیوتیک هر 3 ساعت یک بار تجدید می شود.

مراحل تشکیل جنین در سه ماهه پایانی بارداری

در سه ماهه سوم بارداری جنین مراحل تکاملی پایانی را سپری می کند که هر هفته را به صورت جداگانه توضیح می دهیم

ماه هفتم بارداری

ماه هفتم بارداری شامل هفته 29 تا 32 می باشد که مادر به راحتی حرکت جنین را احساس می کند.

هفته 29

اندازه او 37 سانتی متر و وزن 1250 کیلوگرم است. مکانیسم انتقال پیام ها از مغز به اعصاب و بالعکس تنظیم شده که برای برخی یادگیری ها ضروری است.

هفته 30

در این مرحله از مراحل رشد جنین و اندازه او 38 سانتی متر و وزن تقریبا 1400 کیلوگرم است، به لمس و نوازش های شما از طریق دیواره شکم حساس می باشد. او چشمانش را باز می کند و می تواند تغییرات نور را ببیند. شنوایی اکنون توسعه یافته است، او حتی می تواند صداها را به خاطر بسپارد و احساسات را درک کند.

هفته 31

اندازه آن بیش از 1k500 و اندازه آن حدود 40 سانتی متر است. سریع تر از قبل رشد کرده و فضای بیشتری را در رحم شما اشغال می کند. در سطح حسی، اکنون باید چشایی و بویایی ایجاد شود. اگر چه او هنوز نمی تواند حس بویایی خود را آزمایش کند، اما طعم را از طریق مایع آمنیوتیک کشف می کند.

هفته 32

رشد جنین و اندازه او 41.5 سانتی متر و وزن 1.7 کیلوگرم است، کلیه ها و روده او کار می کنند، ریه های او هنوز به بلوغ کامل نرسیده اند.

ماه هشتم بارداری

این ماه از هفته 33 تا 36 ادامه دارد

هفته 33

اندازه او 43 سانتی متر و وزن تقریبا 2 کیلوگرم است، اندام هایش در حال رشد هستند. اکنون کمی در رحم تنگ است، به راحتی کمتر حرکت می کند و شاید از قبل برای زایمان وارونه قرار گرفته باشد. بلوغ ریه به لطف سورفکتانت (ماده ای که از جمع شدن ریه ها در حین زایمان جلوگیری می کند) حاصل می شود.

هفته 34

وزن جنین از 2 کیلوگرم فراتر رفته، حدود 45 سانتی متر اندازه دارد و اندام های اصلی او کار می کنند. حتی آنزیم های مفید برای هضم تولید می کند.

هفته 35

در این مرحله از مراحل رشد جنین اندازه او 46 سانتی متر و وزن 2380 کیلوگرم می باشد، رفلکس مکیدن تنظیم شده است.

هفته 36

قد جنین 47 سانتی متر و وزن او 2680 کیلوگرم است، وزن او افزایش یافته و آماده زندگی در خارج از رحم است.

ماه نهم بارداری

این ماه از هفته 37 تا 41 ادامه دارد که جنین زمان به دنیا آمدنش فرا رسیده است و فضای رحم برای او بسیار تنگ است.

هفته 37

رشد جنین و اندازه او 49 سانتی متر و وزن او بیش از 2900 کیلوگرم است. در 95 درصد موارد سر او به سمت پایین است و شروع به فرود به داخل لگن می کند. اگر در این مرحله به دنیا بیاید زود نیست.

هفته 38

قد او 50 سانتی متر است و باید بیش از 3 کیلوگرم باشد، کمی کمتر حرکت می کند اما می توانید حرکات او را احساس کنید.

هفته 39

قد 50 سانتی متر و وزن 3.3 کیلوگرم، بلوغ ریه کامل شده است.

هفته 40

اندازه او 51.5 سانتی متر و وزن نزدیک به 3.4 کیلوگرم می باشد، اسکلت او تمام شده است.

هفته 41

اندازه او 52 سانتی متر و وزن او حدود 3.5 کیلوگرم است. در این هفته جنین باید به دنیا بیاد که البته زمان آن متغیر می باشد.

عوامل موثر در رشد جنین

تغذیه

تغذیه عامل اصلی رشد جنین است، وقتی مادر غذای مناسب خود و فرزندش را از عناصر مهمی مانند کربوهیدرات ها، پروتئین ها و ویتامین ها تامین کند، به رشد سالم کودک کمک زیادی می کند. مادر می تواند این عناصر را از طریق خوردن غذای سالم و همچنین از طریق به دست آوردن تقویت کننده هایی که این هدف را تامین می کند، به دست آورد.

همچنین بخوانید : چگونه تغذیه دوران بارداری مناسبی داشته باشیم؟

عوامل ژنتیکی

عامل ژنتیکی، پیوند ژن ‌ها و کروموزوم ‌های پدر و مادر با یکدیگر است، جایی که این ژن ‌ها برای تعیین ویژگی ‌های جنین کار می‌کنند؛ مانند رنگ مو، قد، رنگ چشم، ویژگی های صورت و غیره.

مصرف مواد مخدر و استعمال دخانیات

مصرف سیگار و مواد مخدر عوارض بدی را برای جنین به همراه دارد، از جمله آتروفی سلول های مغزی و تشنج در نوزاد. در برخی موارد ممکن است در مراحل رشد جنین اختلال ایجاد کند و منجر به سقط زودرس یا عقب ماندگی ذهنی کودک در بدو تولد شود.

سن مادر

سن مادر نقش مهمی در مراحل رشد جنین دارد، زیرا حاملگی مادر قبل از بیست سالگی روی جنین تاثیر می گذارد، بنابراین به دلیل نرسیدن به مرحله بلوغ نیاز به مراقبت ویژه دارد.

عوامل محیطی

رشد جنین با مادری که در مکان های آلوده و پر سروصدا زندگی می کند با مادری که در طبیعت زندگی می کند، متفاوت است. بدن افرادی که در ارتفاعات زندگی می کنند با بدن افرادی که در دشت زندگی می کنند، متفاوت است.