بررسی علائم سنگ مثانه در زنان و مردان

به توده های سفت از مواد معدنی که در مثانه قرار دارند بیماری سنگ مثانه می گویند. زمانی که مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ، کریستالیزه شود، سبب بروز علائم سنگ مثانه می شود و این وضعیت اغلب تا زمانی که شما نتوانید مثانتان را به طور کامل تخلیه کنید، ادامه دارد.

سنگ‌ مثانه چیست؟

سنگ های مثانه با سایز کوچک، به طور معمول بدون نیاز به درمان خاصی از بدن خارج می شوند. اما در برخی موارد ممکن است برای درمان سنگ مثانه با سایز، نیاز به مصرف داروی خاصی و یا حتی در مواردی به جراحی نیاز داشته باشید.

به این نکته توجه داشته باشید، در صورتی که نسبت به علائم سنگ مثانه بی توجه باشید و برای درمان آن اقدامات لازم را دیر انجام ندهید، ممکن است این سنگ منجر به عفونت و دیگر مشکلات جدی برای شما شود.

علائم سنگ مثانه

بیماری سنگ مثانه همانند سایر بیماری ها، نشانه ها و علائمی را به همراه دارد. در برخی اوقات سنگ‌ مثانه، مشکل و علائمی را به همراه ندارد ولی درصورتی که سنگ مثانه، دیواره این اندام بدن را تحریک کند و یا جریان ادرار را مسدود کند، علائم و نشانه هایی را به همراه دارد که به آن علائم سنگ مثانه می گویند.

این علائم عبارتند از؛

• احساس درد در ناحیه قسمت پایینی شکم
• احساس درد در هنگام دفع ادرار
• تکرر ادرار
• جریان ادرار مقطوع و یا دفع ادرار سخت
• دیده شدن خون در ادرار
• ادرار به رنگ تیره و یا رنگ های غیر طبیعی

علل بوجود آمدن سنگ‌ مثانه چیست؟

تخلیه نشدن کامل ادرار میتواند از جمله شایع ترین عوامل سبب بروز علائم سنگ مثانه باشد که در پی آن ادرار باقی مانده غلیظ و کریستالی می شود.

از دیگر عوامل بروز علائم سنگ کلیه میتوان به برخی از عفونت ها اشاره نمود. بیماری زمینه‌ای که توانایی نگه داشتن، ذخیره و یا کاهش ادرار توسط مثانه را تحت تأثیر خود قرار می دهد، از علل بروز بیماری سنگ‌کلیه است.

همچنین لازم به ذکر است، هر نوع ماده خارجی موجود در مثانه هم میتواند سبب بروز این بیماری شود‌. از شایع ترین بیماری هایی که سبب بروز بیماری سنگ مثانه و علائم آن می شود میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

این موارد عبارتند از؛

1- بزرگ شدن غده پروستات

هایپرپلازی خوش خیم پروستات یا همان پروستات بزرگ شده در مردان از جمله عوامل شایعی است که بروز علائم سنگ مثانه را برای مردان در پی دارد.
همچنین پروستات بزرگ شده، جریان ادرار را مسدود و از خالی شدن مثانه جلوگیری می کند که همین موضوع بیماری سنگ مثانه را در پی دارد.

2- اعصاب آسیب دیده

همان طور که میدانید اعصاب به طور طبیعی پیام هایی را از ناحیه مغز به عضلات مثانه منتقل می کند که این پیام ها سبب انقباض و انبساط عضلات مثانه می شود.

در صورتی که اعصاب، به علت سکته، آسیب ستون فقرات و نخاع و دیگر مسائل و بیماری‌ها دچار آسیب شود، در این صورت مثانه ممکن است به طور کامل خارج نشود که به این حالت، مثانه عصبی (neurogenic bladder) گفته می‌شود.

3- التهاب

در برخی موارد عفونت مجاری ادراری یا پرتو درمانی در ناحیه‌ی لگن سبب التهاب مثانه می شود که این التهاب میتواند بروز علائم سنگ مثانه را برای فرد بیمار به همراه دارد.

4- دستگاه های پزشکی

کاتترهای مثانه – لوله‌هایی که جهت خالی کردن ناحیه مثانه از طریق میزراه وارد مثانه می شوند از جمله علل های شایع در بروز علائم سنگ مثانه است. وسایل پیشگیری از بارداری و یا استنت‌ها از دیگر دستگاه ها و مواردی می باشند که بیماری سنگ مثانه را نیز برای تمامی افراد در پی دارند.

5- سنگ‌ کلیه

در بیماری سنگ‌کلیه، سنگ هایی که در ناحیه کلیه ایجاد می شوند به هیچ عنوان هیچ شباهتی به سنگ‌های مثانه ای ندارند.
اما لازم به ذکر است که سنگ های کلیه کوچک، ممکن است از طریق میزنانی وارد مثانه شوند که در صورت عدم خارج نشدن، علائم سنگ مثانه برای فرد بیمار ظاهر می شود.

همچنین بخوانید: تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه

عوامل خطر ساز جهت ابتلا به بیماری سنگ مثانه

لازم به ذکر است که مردان بالای سنین ۵۰‌سال، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به بیماری سنگ مثانه قرار دارند. همچنین از جمله شرایط و بیماری هایی که خطر ابتلا به بروز علائم سنگ کلیه را در افراد افزایش می دهد میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

این موارد عبارتند از؛

1- انسداد

در صورتی که شرایطی و بیماری ایجاب شود که جریان ادرار را از ناحیه مثانه به سمت میزراه مسدود شود، علائم سنگ کلیه میتواند برای فرد بیمار ظاهر شود.

عواملی زیادی هستند که این شرایط را ایجاب می کنند. که از مهم ترین و شایع ترین آن، میتوان به پروستات بزرگ شده اشاره نمود.

2- آسیب عصبی

از جمله شرایط و بیماری هایی که سبب آسیب به اعصاب کنترل کننده‌ی عملکرد مثانه می شود میتوان به بیماری هایی همچون سکته، آسیب به ستون فقرات و نخاع، بیماری پارکینسون، دیابت، دیسک و گروه دیگری از مشکلات اشاره نمود که تمامی این موارد سبب بروز علائم سنگ‌مثانه می شود.
لازم است این نکته را ذکر نماییم بروز آسیب عصبی و یک بیماری که باعث مسدود شدن مسیر خروج ادرار شود، به صورت همزمان وجود دارد که داشتن و ترکیب این دو عارضه با یکدیگر خطر ابتلا به بیماری سنگ مثانه را در افراد نیز افزایش می دهد.

عوارض و مشکلات ناشی از بیماری سنگ مثانه

بیماری سنگ مثانه، عوارض و مشکلاتی را برای بیماران در پی دارد که این عوارض عبارتند از؛

1- مشکلات مزمن مثانه

در صورتی که بیماری و علائم مثانه شما درمان نشود، مشکلات طولانی مدت ادراری همانند درد و تکرر در ادرار را برای شما به همراه دارد.
سنگ‌مثانه همچنین این امکان را دارد که در دهانه‌ای که ادرار وارد میزراه می‌شود قرار بگیرد و جریان ادرار را مسدود و ادرار کردن برای فرد بیمار بسیار سخت و دشوار کند.

2- عفونت مجاری ادرار

عفونت باکتریایی تکرار شونده در مجاری ادراری از جمله مواردی هستند که سبب بروز علائم سنگ‌مثانه می شود.

همچنین بخوانید: علائم سرطان کلیه و راه های درمان

پیشگیری از بیماری سنگ ‌مثانه

متاسفانه بیماری سنگ مثانه، به علت مشکلات زمینه ای خاصی ایجاد می شود که پیشگیری از این موارد بسیار سخت و دشوار است. اما شما عزیزان این امکان را دارید تا با رعایت توصیه های زیر خطر بروز سنگ مثانه را تا حدودی زیادی کاهش دهید.

این توصیه ها عبارتند از؛

در صورت مشاهده علائم غیر معمول ادراری خود با یک متخصص صحبت کنید؛ به این نکته توجه کنید که تشخیص و درمان به موقع پروستات بزرگ شده یا دیگر بیماری های دستگاه ادراری ممکن است خطر ابتلا به علائم سنگ مثانه را برای شما به شدت کاهش دهد و از ابتلا شما به دیگر بیماری های ثانویه جلوگیری کند.

نوشیدن مقدار کافی آب در روز؛ سعی کنید به مقدار کافی، آب و مایعات در روز مصرف نمایید که از بروز سنگ‌مثانه جلوگیری کنید. زیرا که آب، سبب کم شدن غلظت مواد معدنی موجود در مثانه می شود. این نکته را در نظر داشته باشید که مقدار آبی که فرد باید بنوشد به مواردی همچون؛ سن، سایز بدنی، سلامت و سطح فعالیت شما بستگی دارد.

تشخیص سنگ‌ مثانه

برای تشخیص بیماری و علائم‌سنگ مثانه، راه ها و روش های متعددی وجود دارد که از جمله این روش ها میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

این روش های پزشکی موثر عبارتند از؛

1- معاینه فیزیکی

در ابتدا پزشک جهت تشخیص بیماری سنگ مثانه، و همچنین بررسی برزرگ شدن احتمالی مثانه، قسمت پایینی شکم را لمس می کند. پزشک، جهت بررسی اندازه پروستات، ممکن است آزمایش های مقعدی را برای شما تجویز و انجام دهد.

2- تست ادرار

جهت بیماری سنگ مثانه، نمونه‌ای از ادرار فرد بیمار جهت بررسی میکروسکوپی مقدار خون، باکتری و مواد معدنی کریستالی در در آزمایشگاه ها مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین در ادامه این بررسی ها، احتمال ابتلای فرد به عفونت مجاری ادراری هم مورد بررسی قرار می گیرد.

3- سی تی اسکن

در آزمایش سی تی اسکن، از اشعه ایکس و همچنین کامپیوتر جهت گرفتن تصاویر دقیقی از داخل بدن به خصوص مثانه استفاده می شود. زیرا که آزمایش سی تی اسکن قابل تشخیص برای کوچکترین سنگ ها است. این روش آزمایشگاهی، یکی از حساس ترین روش ها جهت تشخیص علائم سنگ مثانه است.

4- سونوگرافی

در این روش از تشخیص بیماری سنگ مثانه، از مجموعه از امواج رادیویی جهت انجام تصویربرداری از داخل بدن و همچنین جهت تشخیص علائم سنگ مثانه استفاده می شود.

5- رادیولوژی اشعه ایکس

این روش به گرفتن عکس رادیولوژی از کلیه، میزنای و مثانه به پزشک در تشخیص سنگ مثانه کمک به سزایی می کند.

درمان سنگ‌ مثانه با نوشیدن آب

مقدار زیادی آب در طول روز، سبب می شود که سنگ های موجود در ناحیه مثانه، به خودی خود، کوچک و کوچک تر شوند و به طور طبیعی از بدن دفع و خارج شوند.

از دیگر روش های موثر در درمان سنگ مثانه میتوان به موارد زیر اشاره نمود.

این موارد عبارتند از؛

• در هم شکستن سنگ
• جراحی برای خارج کردن سنگ
• درمان خانگی سنگ مثانه
• نوشیدن آب آناناس، گلاب و آب نبات شکر
• خوردن تخمه هندوانه
• نوشیدن روزانه آب سیب
• استفاده زیاد از میوه و سبزیجات تازه
• استفاده از غذاهای غنی از فیبر
• خوردن زغال اخته و نوشیدن آب زغال اخته

سخن آخر

تمامی افراد در هر شرایطی ممکن است در خطر ابتلا به علائم سنگ کلیه نیز باشند، اما خوشبختانه این امکان فراهم شده است تا با رعایت نکاتی بهداشتی و داشتن رژیم غذایی سالم، دور بودن از دخانیات و الکل، در سلامتی کامل باشید و خود را از خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه به دور نگه دارید.