علائم کم کاری تیروئید در زنان و مردان
کم کاری تیروئید یک بیماری شایع است و زمانی اتفاق می افتد که هورمون تیروئید به اندازه کافی از غده تیروئید ترشح نشود. تیروئید کم کار باعث کاهش سوخت و ساز و انرژی بدن، احساس خستگی، افزایش وزن و عدم تحمل سرما می شود و درمان اصلی آن، درمان جایگزینی هورمونی است. در این مقاله علائم، علل و درمان این بیماری را با هم بررسی می کنیم.
کم کاری تیروئید چیست؟
در این وضعیت غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید را در بدن ترشح نمی کند و در نتیجه هورمون تیروئید به اندازه کافی در خون وجود ندارد و کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. کم کاری تیروئید یک بیماری قابل درمان است و با مصرف منظم داروها می توان آن را مدیریت کرد.
بیماری میگزدم چیست؟
زمانی که سطح تیروئید بسیار پایین باشد به آن میگزدم می گویند؛ میگزدم یک بیماری بسیار جدی است و با علائم زیر همراه است:
- دمای پایین بدن
- کم خونی
- نارسایی قلبی
- گیجی
- کمای میگزدم
تیروئید چگونه کار می کند؟
غده تیروئید یک اندام کوچک پروانه ای شکل است در جلوی گردن است و وظیفه اصلی آن کنترل متابولیسم بدن است. متابولیسم فرایندی است که در آن، بدن غذا را به انرژی تبدیل می کند. غده تیروئید همچنین دمای بدن و ضربان قلب را نیز کنترل می کند.
هنگامی که تیروئید به درستی کار می کند، هورمون تیروئید دائم ساخته و آزاد می شود و متابولیسم و دیگر سیستم های بدن به خوبی کنترل می شوند. از آن جایی که میزان هورمون تیروئید در جریان خون توسط غده هیپوفیز کنترل می شود، هنگامی که غده هیپوفیز کمبود و یا ترشح بیش از حد هورمون تیروئید را حس کند، این وضعیت را با کمک هورمون محرک تیروئید (TSH) به غده تیروئید هشدار می دهد تا هورمون تیروئید را در سطح متعادلی ترشح کند.
بنابراین اگر مقدار هورمون تیروئید در بدن خیلی زیاد (پرکاری تیروئید) و یا خیلی کم (کم کاری تیروئید) شوند، کل بدن تحت تاثیر قرار می گیرند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کم کاری تیروئید هستند؟
با توجه به این که افراد در هر سن، جنسیت و قومیتی تحت تاثیر کم کاری تیروئید هستند و این یک بیماری شایع است؛ برخی از عوامل خطر عبارتند از:
- افراد بالای ۶۰ سال
- افراد با سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
- افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی
- زنان میانسال پس از یائسگی
علائم کم کاری تیروئید
علائم کم کاری تیروئید معمولا در طول زمان و طی سال ها شکل می گیرند و شامل موارد زیر است:
- احساس خستگی و ضعف
- احساس بی حسی، گزگز شدن و سوزن سوزن شدن دست
- یبوست
- عفونت ادرار
- افزایش وزن
- کاهش تعریق
- احساس درد مفاصل و عضلات، گرفتگی عضلات و ضعف عضلانی در سراسر بدن
- کم خونی
- کاهش ضربان قلب، حرکات و گفتار
- کلسترول و یا چربی خون بالا
- احساس افسردگی
- بی خوابی
- عدم تحمل سرما
- پوست و موی خشک و زبر
- موها و ناخن های نازک و شکننده
- کاهش میل جنسی
- پریودهای شدید
- ایجاد تغییرات فیزیکی در چهره مثل افتادگی پلک و یا پف کردن چشم و صورت
- صدای پایین و بم تر
- فراموشی
علائم و نشانه های کم کار بودن تیروئید در کودکان و یا نوجوانان معمولا مانند بزرگسالان است. علاوه بر آن، آن ها همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- رشد جسمی و ذهنی ضعیف
- تاخیر در رشد دندان ها
- تاخیر در رسیدن به بلوغ
علل کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید علل اولیه و ثانویه دارد.
1- علل اولیه
علل اولیه به این معناست که وضعیتی به طور مستقیم بر تیروئید تاثیر می گذارد و باعث کاهش سطح هورمون تیروئید می شود.
علل اولیه بسیار شایع تر از علل ثانویه است. شایع ترین علل اولیه، یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری هاشیموتو است؛ این بیماری که تیروئیدیت هاشیموتو یا تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز نامیده می شود، ارثی است و از طریق خانواده منتقل می شود.
در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده، به آن آسیب می رساند و از تولید و ترشح هورمون تیروئید توسط غده تیروئید جلوگیری می کند.
2- علل ثانویه
علل ثانویه به این معناست که چیزی باعث از کار افتادن غده هیپوفیز می شود و در نتیحه غده هیپوفیز دیگر نمی تواند هورمون محرک تیروئید (TSH) را برای متعادل کردن هورمون تیروئید، به غده تیروئید بفرستد.
3- تیروئیدیت
تیروئیدیت یا التهاب تیروئید یک بیماری است که غده تیروئید را تحریک می کند و باعث التهاب و کاهش عملکرد آن می شود و در نتیجه فرد را درگیر کم کاری تیروئید می کند.
تیروئیدیت ممکن است پس از بارداری رخ دهد که به آن تیروئیدیت پس از زایمان می گویند و یا ممکن است پس از یک بیماری ویروسی اتفاق افتد.
4- درمان پرکاری تیروئید
اگر دوز دارویی که برای پرکاری تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد خیلی زیاد باشد ممکن است باعث کم کار شدن تیروئید شود.
5- کمبود ید
نداشتن ید کافی نیز ممکن است منجر به کم کار شدن تیروئید و علائمی مانند خستگی مداوم و ضعف عضلانی شود. ید یک ماده معدنی مهم برای غده تیروئید است و به این غده کمک می کند تا هورمون تیروئید را تولید و ترشح کند.
6- ژنتیک
کم کاری تیروئید اغلب ارثی است. به گفته تحقیقات، ۷۵٪ از کسانی که به این بیماری مبتلا هستند گزارش کرده اند که یکی از اعضای خانواده آن ها به بیماری های تیروئید مبتلا هستند.
علت کم کاری تیروئید در بارداری
زنانی که در دوران بارداری به کم کاری تیروئید مبتلا هستند، اغلب بیماری هاشیموتو دارند. این بیماری یک بیماری خود ایمنی است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کند و به آن آسیب برساند، که در نتیجه آن غده تیروئید نمی تواند هورمون تیروئید را تولید و آزاد کند و کم کار شدن تیروئید، کل سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
این افراد اغلب احساس خستگی زیادی می کنند، نمی توانند هوای سرد را تحمل کنند و گرفتگی عضلات دارند.
هورمون تیروئید برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین ضروری است. بنابراین اگر تیروئید کم کار دارید، کنترل سطح تیروئید در دوران بارداری بسیار مهم است؛ چرا که اگر جنین در طول رشد خود هورمون تیروئید کافی دریافت نکند مغزش به درستی رشد نمی کند و دچار مشکلات می شود. اگر کم کار بودن تیروئید در دوران بارداری درمان نشود، حتی ممکن است منجر به سقط جنین و یا زایمان زودرس شود.
کم کاری تیروئید و اختلال نعوظ
برخی از تحقیقات، بین کم کار بودن تیروئید درمان نشده و اختلال نعوظ ارتباط پیدا کرده اند و می گویند تیروئید کم کار می تواند باعث اختلال نعوظ شود. همچنین اگر علت تیروئید کم کار، مشکلی در غده هیپوفیز باشد، ممکن است سطح تستوسترون در فرد پایین آید.
خبر خوب این است که اگر کم کاری تیروئید ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد و درمان آن به تعادل رساندن هورمون ها باشد، اغلب می تواند به اختلال نعوظ کمک کند.
تاثیر قرص های ضد بارداری بر کم کاری تیروئید
استروژن و پروژسترون داخل قرص های ضد بارداری بر پروتئین های متصل به غده تیروئید تاثیر می گذارد. بنابراین اگر کم کاری تیروئید دارید و از قرص های ضد بارداری استفاده می کنید، پزشک باید دوز داروهای مربوط به کم کار بودن تیروئیدتان را افزایش دهد و وقتی مصرف قرص های ضد بارداری را متوقف کردید، پزشک تان باید دوباره دوز داروهای تیروئید شما را کاهش دهد.
کمک به کم کاری تیروئید با خوردن غذاها
به گفته تحقیقات، خوردن غذاهای غنی از ید می تواند به کم کاری تیروئید کمک کند و سطح هورمون تیروئید را افزایش دهد. این نکته مهم را در نظر داشته باشید که هیچ رژیم غذایی جدیدی را بدون مشورت با پزشک خود امتحان نکنید؛ چرا که مصرف مقدار زیاد ید نیز ممکن است اثر متناقش داشته باشد.
غذاهایی که ید بالایی دارند عبارتند از:
- تخم مرغ
- محصولات لبنی
- گوشت، مرغ و غذاهای دریایی
- جلبک دریایی خوراکی
- نمک ید دار
با مشورت با پزشک متخصص غدد و یا یک متخصص تغذیه، برنامه غذایی خود را تهیه کنید. خوردن غذاهایی که به شما کمک می کند، همراه با مصرف داروهایی که پزشک آن ها را تجویز کرده است می تواند در طول زمان شما را سالم تر و سرحال تر نگه دارد.
تشخیص کم کاری تیروئید
تشخیص این مشکل معمولا دشوار است، زیرا علائم آن به راحتی با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. اگر فکر می کنید هر یک از این علائم را دارید بهتر است با پزشک خود درباره آن صحبت کنید. اگر تیروئید بزرگ شده باشد پزشک می تواند در طول معاینه فیزیکی آن را احساس کند.
1- آزمایش خون
اصلی ترین روش برای تشخیص کم کار بودن تیروئید آزمایش خونی به نام آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) است.
پزشکان همچنین ممکن است آزمایش خون را برای تشخیص بیماری هاشیموتو نیز تجویز کنند.
درمان کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید یک بیماری قابل درمان است. با مصرف منظم داروها، مدیریت دقیق بیماری و ویزیت منظم توسط پزشک متخصص برای اطمینان از اینکه درمان تان به درستی پیش می رود، می توان با وجود این مشکل یک زندگی عادی و سالم داشت.
1- درمان جایگزینی هورمون
درمان کم کاری تیروئید در اغلب موارد، درمان جایگزینی هورمون است؛ یعنی جایگزین کردن مقدار هورمونی که به طور طبیعی از غده تیروئید تولید نمی شود. این کار معمولا با دارو انجام می شود و یکی از داروهایی که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد لووتیروکسین نام دارد. مصرف خوراکی این دارو باعث افزایش میزان هورمون تیروئید در بدن می شود و سطح هورمون تیروئید در بدن را متعادل می کند.
اگر کم کاری تیروئید درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
اگر تیروئید کم کار درمان نشود ممکن است باعث مشکلات جدی شود و زندگی فرد را به خطر اندازد. با درمان این بیماری، علائم ناشی از آن شدیدتر و شامل موارد زیر می شود:
- مشکلات سلامت روان
- مشکلات تنفسی
- از دست دادن شنوایی
- عدم توانایی بدن در حفظ دمای طبیعی
- مشکلات قلبی و ضربان قلب آهسته
- گواتر و یا بزرگ شدن غده تیروئید
- گرفتگی صدا
- کما میکسدما (میگزدم / میکزدم)
دانش آموخته روان‌شناسی بالینی هستم. سال‌هاست با روان‌شناسی زندگی میکنم، درباره آن میخوانم، مینویسم و اغلب نوشته‌هایم را با دیگران به اشتراک می‌گذارم. همچنین تجربه نوشتن در زمینه‌های مختلف تکنولوژی، معلولیت و توانبخشی و علمی را نیز دارم.
