بهترین روش های کنترل ترس کودک کدامند؟

کنترل ترس کودک کار ساده ای نیست! اما شاید اگر موضوع ریشه یابی شود، بتوان مشکل را به شکل دیگری کنترل کرد. یکی از مهمترین علت هایی که سبب ایجاد ترس در کودکان می شود، ترسی است که از سوی والدین به کودک انتقال می یابد. گاهی والدین به واسطه الگوهای ویژه ای از ترس، کودکان خود را نیز درگیر می کنند.

دلایل به وجود آمدن ترس در کودکان

1- تهدید کردن کودک

تهدید کردن کودک جهت برقراری نظم و انضباط در خانه سبب ایجاد ترس می شود. در واقع کودک مدام اضطراب دارد و این موضوع حتی در مسیر بهداشت و درمان فردی کودک نیز دیده می شود. مثلاً به کودک گفته می شود که باید حتماً این غذا را بخوری در غیر این صورت دکتر برایت آمپول تجویز می کند! چنین تهدیدهای عجیب و غریبی سبب می شود تا کودک در ذهن خود احساس خوبی نداشته باشد و این موضوع به طور کلی روی ذهنیت او تاثیر بدی می گذارد.

همچنین بخوانید: راهکار درمان ناخن جویدن کودکان

2- توقعات افراطی

انتظارات و توقعات افراطی والدین از کودک نیز از دیگر دلایل ایجاد ترس در او محسوب می شود. مثلاً اینکه والدین انتظار دارند کودک در سن 8 سالگی به یک زبان رسمی دنیا تسلط داشته باشد! انتظار بیجا از کودک به نوبه خود مسئله ساز است.

3- تجربه های تلخ

گاه تجربه ها و خاطرات ناگوار و ناراحت کننده، سبب ایجاد ترس در کودک می شود. مثلاً والدینی که مدام با هم بحث می کنند و در منزلشان همیشه جنگ و دعوا وجود دارد درگیر این ترس هستند.

4- عوامل زیستی

ویژگی های شخصیتی و همینطور یک سری عوامل زیستی نیز سبب بروز ترس می شود یعنی کودک آمادگی فطری اولیه را برای ترس دارد و به طور کلی بدن او نسبت به این موضوع آسیب پذیر است.

5- رشد ناکافی عاطفی و مغزی

رشد ناکافی عاطفی و مغزی کودک نیز سبب می شود تا ترس در او ایجاد شود و اثر بخشی خاص خود را داشته باشد.

6- جدایی از مادر

جدایی از مادر یکی از مهمترین عوامل ترس در کودکان است که بیشتر در خانواده هایی که مادران شاغل هستند دیده می شود.

7- سخت گیری والدین

سخت گیر بودن والدین و همینطور یک سری تنبیه های عجیب و غریب نیز عامل ترس در کودکان است. نداشتن برنامه ریزی قبلی به طور کلی روی ذهن کودک تاثیرات بد می گذارد. مثلاً کودک در مواجهه با افراد بیگانه و یا در مواجهه با صداهای غیر عادی دچار ترس و مشکل می شود.

عواملی که نشان دهنده ی ترس در کودکان است

حال می خواهیم کمی از نشانه های ترس کودک صحبت کنیم که بهتر است به آنها توجه شود.

1- فرار از موقعیت ترس آور

مثلاً دیده می شود که کودک از موقعیت ترس آور خود فرار می کند. یعنی کودکان سر هر مساله کوچکی فرار را بر قرار ترجیح می دهند به طور کلی درگیر ترس هستند.

2- کمک خواستن

کودکان در انجام کارهای ساده مثل لباس پوشیدن، به دنبال فردی هستند که به آنها کمک کند.

3- واکنش های فیزیکی

اختلالات گوارشی و همینطور خشک شدن دهان و شب ادراری از دیگر مواردی است که نشان دهنده ترس در کودکان خواهد بود.

4- تنگی نفس

موضوع مهم دیگر تنگی نفس است به طوری که کودک نمی تواند به درستی نفس بکشد و این موضوع برای او بسیار سخت به نظر می رسد و شاید دچار لکنت زبان شود.

5- نگاه های غیر طبیعی

نگاه های غیر طبیعی از دیگر مواردی است که نشان از ترس در کودکان بوده و به نوبه خود باید از دید والدین ارزیابی شود.

6- اختلالات روانی

جیغ کشیدن، چنگ زدن بدن، اختلال خواب و همینطور ناخن جویدن نیز نشانه های ترس در کودکان است که قطعاً نیاز به روانشناس خواهد داشت.کودک با شنیدن یک صدای بلند، بدنش شروع به لرزیدن می کند و صورتش حالت رنگ پریدگی به خود می گیرد.

همچنین بخوانید : آیا از مضرات کم خوابی در کودکان اطلاع دارید؟

7- گوشه گیری

خشم و عصبانیت در کودکان سبب می شود تا گوشه گیر شوند و از جامعه فاصله داشته باشند.

روش های کنترل ترس کودک

حال می بایست در خصوص کنترل ترس کودک یک سری روش های خاص را مدنظر قرار داد. به طور کلی شیوه های کنترل ترس کودک، به صورت پیشگیری و کاهش ترس است و هر یک روال خاص خود را دارند.

1- کنترل ترس کودک به روش پیشگیری

در روش پیشگیری شما کودک را در موقعیت ترس قرار می دهید تا او بداند که اتفاقی که قرار است بیفتد چندان موضوع مهمی نبوده و قابل درک است. مثلاً اگر کودک شما از رعد و برق می ترسد، می توانید از او بخواهید که با شما همراه شود تا رعد و برق را در حیاط منزل تجربه کنید. به این ترتیب او متوجه می شود که رعد و برق ترسی ندارد.

یا مثلاً کودکان از آمپول و فضای بیمارستان می ترسند به این ترتیب می توانید زمانی که خودتان نیاز به آمپول دارید از فرزندتان بخواهید که با شما به مطب آمده و پروسه تزریق را مشاهده کند. روش های پیشگیرانه به نوبه خود کمک می کنند تا ترس کودک به شکل قابل قبولی کنترل شود و این موضوع به آینده کودک لطمه ای وارد نمی کند. در این روش کودکان در موقعیت های مختلفی قرار می گیرند و به این ترتیب می توانند با ترس دوست باشند!

2- تکنیک های کاهش ترس در کودکان

اگر فرزند شما درگیر مشکل ترس شده است به طور کلی باید بتوانید یک سری روش های خاص را مدنظر قرار دهید. اول اینکه به هیچ عنوان فرزند خود را بابت ترس، مسخره یا تهدید و یا سرزنش نکنید. جملاتی مانند: ” مرد که گریه نمیکنه” یا ” واقعا برای تو خجالت آوره که بترسی” اصلاً به نفع او نخواهد بود.

تا جای ممکن باید به کودک خود مهر و محبت کنید. مهر و محبت سبب می شود تا او بتواند ترس را در خود کنترل کند و به نوعی یاد می گیرد که ترس چطور می تواند روی روحیات او تاثیر بگذارد. در سال های اخیر ترس در کودکان یک معضل جدی محسوب می شود و چه خوب است که روش های کنترل ترس کودک به خوبی ارزیابی شده است.

بهتر است روی نقاط مثبت رفتاری کودک تمرکز کنید و به طور کلی شهامت های او را بسنجید. کاهش میزان ترس کودکان از مراکز بهداشتی و فرآیند درمان به طور کلی مسائل خاص خود را به دنبال دارد و البته که در این زمینه یک سری پروسه های روانشناسی نیز دیده می شود که باید قابل قبول به نظر برسد.

ترس در کودکان در سنین مختلف

دقت کنید که نوع ترس کودکان به واسطه سن او تغییر می کند در ادامه به بررسی سنین مختلف و نوع ترس کودکان می پردازیم

6 تا 12 ماهگی

ترس در کودکان کمتر از یک سال طبیعی است. اما آغاز دوره ترس از 6 ماهگی خواهد بود. در این دوره کودک نسبت به افراد ناآشنا بسیار ترس دارد و به طور کلی با دیدن چهره های ناآشنا احساس بدی از خود نشان می دهد و به دنبال مادر می گردد.

12 تا 15 ماهگی

دومین دوره ترس در کودکان از زمانی است که کودک شروع به راه رفتن می کند. زمانی که کودک آغاز به راه رفتن می کند به نوعی حس استقلال به او انتقال می یابد اما از مادر نیز جدا می شود و احساس جدیدی دارد.

2 تا 5 سالگی

در سنین 2 الی 5 سال کودکان از حیوانات و تاریکی می ترسند و یا از تنهایی احساس خوبی ندارند، ترس از تاریکی به طور کلی در بین کودکان بسیار متفاوت خواهد بود و البته که تغییرات زیادی به همراه دارد.

5 تا 7 سالگی

در سن 5 الی 7 سالگی کودکان بیشتر در مورد مرگ سوال می کنند و ترس از مرگ در ذهن آنها دیده می شود. از سن 7 سالگی زمانی که دوره دبستان آغاز می شود ترس از مدرسه ایجاد شده و بسیاری از کودکان این ترس را با خود همراه دارند. بیشتر کودکان از موقعیت جدیدی که مدرسه برایشان ایجاد می کند ترس دارند.

ترس های شدید به طور کلی در بسیاری از کودکان دیده می شود و به طور کلی سبب بروز سلامت جسمی و فکری و تربیتی کودک خواهد شد. در واقع او نمی تواند فرصت ها را به خوبی شناسایی کند و حتی توانایی های خود را نیز نمی شناسند و این موضوع برای او دردسرساز می شود.

بایدهای کنترل ترس کودک

حال سوال اینجاست که برای کنترل ترس کودک، والدین چه باید کنند؟ یک سری روش ها و تکنیک ها وجود دارد که اگر والدین به کار بگیرند سبب می شود تا ترس در کودک کنترل شود.

1- محبت والدین

والدین می بایست به کودک خود مهر و محبت کنند. یعنی باید کودک را در موقعیتی قرار دهند که بتواند محبت را بیاموزد. وقتی مهر و محبت زیاد شود، کنترل ترس کودک به خوبی صورت می گیرد و این موضوع روی ذهنیت کودک نیز تاثیر می گذارد.

2- قرارگیری کودک در موقعیت های مختلف

والدین می بایست کودک را در موقعیت های مختلف ترس قرار دهند. وقتی کودک در موقعیت های مختلف ترس قرار می گیرد به نوبه خود میتواند تجربیات جدیدی کسب کند و این موضوع روی ذهن او تاثیر می گذارد و در نهایت برای خود دنیای جدیدی خلق می کند. نکته مهم دیگر این است که کودک به واسطه تجربه ترس می تواند به خود یاد دهد که می تواند از پس خود برآید.

والدین باید به کودک خود سرمشق دهند. با سرمشق دادن به کودک ترس او تا حد زیادی کنار می رود. مثلاً اگر کودک از همه حیوانات می ترسد می توان کاری کرد که کودک با حیوان خاصی روبرو شود. به عنوان مثال برای او یک خرگوش خوشگل به عنوان هدیه خریداری کنید تا کودک با دنیای حیوانات بیشتر آشنا شود.

این موضوع تنها معطوف به حیوانات نمی شود. برخی از کودکان از مجسمه می ترسند و برخی نسبت به عروسک ها حس خوبی ندارند همه این موارد کمک می کند تا کودکان بتوانند مشکل ترس را در خود حل کنند.

3- شاد بودن کودک

به کودکان خود یاد دهید که شاد باشند. شاد بودن بخش مهمی از روحیات کودکان محسوب می شود و به طور کلی روال شادی کمک می کند تا کودک از زندگی خود احساس خوبی داشته باشد و به دنبال اتفاقات ترسناک نگردد.

نبایدهای کنترل ترس کودک

1- کودک را بیشتر نترسانید

احتمال دارد فرزند شما یک گلدان را در منزل بشکند و خرده شیشه های آن روی زمین ریخته باشد با دیدن صحنه خرده شیشه ها روز زمین نباید اضطراب بالایی به کودک منتقل کنید و حرف هایی بزنید که او احساس گناه کند. این موضوع بسیار مهم است که بتوانید همه چیز را به شکل کاملاً اصولی ارزیابی کنید.

2- کودک را سرزنش نکنید

اشتباهات کودکان و ترس هایشان آنقدر زیاد نیست که بخواهید آنها را سرزنش کنید! کودک در دنیای واقعی خود به واسطه ساختاری که دارد تلاش می کند تا زندگی شادی داشته باشد و یک سری ترس ها همیشه با او همراه است و بهتر است دست از سرزنش او بردارید.

3- کودک را مورد انتقاد قرار ندهید

شما به عنوان والدین باید انتقاد سازنده داشته باشید. یعنی باید بتوانید نقد خود را به شکل مثبت به کودک اعلام کنید. مثلاً اگر پزشک برای کودک آمپول تجویز کرده است و کودک مقاومت زیادی در مقابل آمپول دارد به طور کلی شما حق ندارید به زور و با دست و پای بسته کودک را مجبور به کاری که دوست ندارد کنید باید زمان بخرید تا کودک متوجه شود که زندگی گاه با درد های مقطعی همراه است.

توصیه های لازم برای کنترل ترس کودک

در سال های اخیر یک سری بررسی ها روی نقاط مثبت رفتاری و اخلاقی صورت گرفته است و مشخص شده که کودکان می توانند شهامت این را داشته باشند روی برخی از رفتارهای خود تغییر ایجاد کنند. کودکان می توانند شهامت های کوچک خود را تبدیل به شهامت های بزرگ کنند و جلوه بهتری به آن بدهند این موضوع سبب می شود تا والدین بتوانند در کنار کودکان خود مسیر رهایی از ترس را هموارتر سازند.

اینطور که بررسی ها نشان می دهد اگر ترس کودکان زیاد باشد می تواند به واسطه یک روانشناس به خوبی کنترل شده و شرایط به شکل بهتری دنبال شود. البته که کودکان در دنیای واقعی حتی از روانشناس هم می ترسند و آمادگی این را ندارند که با روانشناس روبرو شوند این موضوع به نوبه خود شرایط خاصی ایجاد می کند که سبب می شود افراد بتوانند مسیر درست زندگی را طی کنند.

سعی کنید به کودک خود یاد بدهید که بسیاری از ترس ها در بین بسیاری از افراد وضعیت یکسانی دارد و تنها شامل حال آنها نمی شود. در دنیای امروز شاید بهتر باشد ترس در دوران کودکی حل و فصل شود و این موضوع سبب می شود که کودک برای خودش بهترین شرایط را فراهم سازد.