بررسی آناتومی و معرفی اجزای چشم انسان

اجزای چشم انسان نیز مانند سایر اندام ها و ارگان های بدن، دارای قسمت های مختلف و پیچیده ای است که هر کدام از آنها وظایف مهمی را بر عهده دارند. تمامی این اجزا باعث می شوند تا ما ببینیم، نور و حرکت را تشخیص دهیم و به طور کلی با دنیای اطرافمان ارتباط برقرار کنیم.

معرفی ساختار و آناتومی چشم انسان

آیا می دانید اجزای چشم انسان، چند قسمت هستند و هر کدام از آنها چه وظایفی دارند؟ چشم دارای اجزای کوچک و بزرگی است که هر کدام از آنها به صورت هماهنگ با یکدیگر کار می کنند. در این بخش می خواهیم تمام اجزای تشکیل دهنده چشم و آناتومی چشم انسان را برایتان عنوان کنیم و بگوییم که هر کدام از آنها چه وظیفه ای دارند.

همچنین بخوانید: دانستنی های چشم انسان

1- قرنیه

قسمت جلویی، شفاف و شیشه ای مانند چشم، قرنیه نام دارد. به طور کلی قرنیه از سه سطح مختلف تشکیل شده است که شامل اپیتلیوم، استروما و اندروتلیوم می شود. در صورتی که هر کدام از این لایه ها دچار عفونت و یا آسیب شوند در بینایی اختلال به وجود می آید. به همین علت عمل لیزیک چشم در لایه های قرنیه انجام می شود.

2- مردمک

مردمک از دیگر اجزای چشم انسان است که به همان سوراخ ریز گردی که در قرنیه قرار دارد گفته می شود. اگر دیافراگم یک دوربین عکاسی را در نظر بگیرید ساختار و عملکرد مردمک نیز دقیقا شبیه به آن است. میزان نوری که به مردمک برخورد می کند باعث تغییر اندازه آن می شود. زیرا مردمک با تغییر اندازه، این میزان نور را کنترل می کند و اجازه آسیب ناشی از نور به چشم را نمی دهد.

3- عنبیه

همانطور که می دانید چشم هر کس دارای رنگ خاصی است. عنبیه یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده چشم است که رنگ چشم را تعیین می کند. عنبیه دقیقا در پشت قرنیه قرار دارد و به دلیل شفاف بودن قرنیه کاملا از سطح چشم قابل مشاهده و تشخیص است. خوب است تا بدانید عنبیه در چشم هر انسان با دیگری متفاوت است. درست مثل اثر انگشت، عنبیه نیز خاص و منحصر به فرد است.

4- مایع زلالیه

همانطور که از نامش پیداست مایع زلالیه مایعی است که بین قرنیه و عدسی جریان دارد. این مایع در قسمت جلویی چشم قرار دارد و مواد مغذی را به لایه ها و قسمت های قدامی چشم می رساند. ترشح این مایع باعث جلوگیری از خشکی چشم و مشکلات متعدد بعد از آن می شود.

5- عدسی

عدسی بخش دیگری از اجزای چشم انسان است که دقیقا پشت مردمک قرار دارد. وظیفه اصلی عدسی در چشم، متمرکز کردن نور بر شبکیه است. همچنین این قسمت از چشم باعث می شود تا ما دور یا نزدیک بودن و واضح بودن اشیا را تشخیص دهیم. انسان هایی که در سن میانسالی قرار می گیرند به دلیل فرسوده شدن و ضعیف شدن عدسی وضوح بینایی خود را از دست می دهند. به همین علت به عینک نیاز پیدا می کنند.

6- صلبیه

صلبیه یکی از عضلات خارجی چشم به حساب می آید که با کمک سایر اجزای دیگر باعث حرکت کردن چشم می شود. این پوشش خارجی به رنگ سفید است و به نوعی برای چشم، جدار اطراف قرنیه به حساب می آید.

7- مشیمیه

یکی دیگر از عضلات خارجی چشم که به حرکت کردن آن کمک می کند، مشیمیه است. مشیمیه وظیفه خون رسانی و تغذیه رسانی به اجزای مختلف چشم را دارد. همچنین مانند یک لایه عروقی بین اسکلرا و شبکیه قرار دارد.

8- زجاجیه

زجاجیه قسمت پشت عدسی را پر می کند. این عضو که در اصل یک ماده ژل مانند و شفاف است، با افزایش سن تغییرات بسیار زیادی می کند. اما در سنین پایین تر، قوی تر عمل می کند. زجاجیه وظیفه حفاظت از شبکیه و سایر اجزای چشم را به عهده دارد. از آنجایی که این ماده ژلی شکل دارای خاصیت چسبندگی است، در صورتی که یک شیء یا یک حشره مانند مگس با چشم برخورد کند از آسیب چشم محافظت می کند.

9- عصب بینایی

عصب بینایی در اصل همان عصب سلول های شبکیه است که تا قسمت هایی از مغز نیز ادامه دارد. وظیفه اصلی عصب بینایی، انتقال امواج بینایی از شبکیه به مغز است. در صورتی که به این عصب آسیبی وارد شود، در بینایی نیز اختلال به وجود می آید.

معرفی اجزای فرعی چشم

پس از بررسی و آشنایی با اجزای اصلی چشم بهتر است تا با اجزای فرعی آن نیز آشنا شویم. حساس ترین اجزای چشم انسان، اجزای اصلی هستند. البته اجزای فرعی نیز اجزای مهمی هستند و وظیفه محافظت از اجزای اصلی را دارند.

همچنین بخوانید: دلایل ضعیف شدن چشم کودکان 

1- کاسه چشم

کاسه چشم یا حدقه، کاسه ای استخوانی شکل است که چشم در آن قرار گرفته است. کاسه چشم از قسمت بالا به استخوان پیشانی، از پایین به استخوان گونه و از دو طرف به استخوان گیجگاه و استخوان بینی متصل است و توسط این استخوان ها محافظت می شود.

2- پلک

پلک یکی دیگر از اجزای فرعی و مهم چشم است که ما به طور عادی و معمولی در هر دقیقه چند بار به واسطه پلک، چشم هایمان را باز و بسته می کنیم. پلک وظیفه جلوگیری از خشکی و آسیب به اجزای داخلی چشم را دارد. طی هر بار پلک زدن، مایعی که همان اشک نام دارد، از غدد اشکی ترشح می شود و با کمک پلک در کل سطح چشم پهن می شود. به همین علت از خشکی و آسیب به چشم ها جلوگیری می شود.

3- لبه های پلک

لبه های پلک محل قرار گیری مژه ها هستند. همانطور که می دانید مژه ها نیز از چشم محافظت می کنند. بنابراین وجود لبه های پلک برای جلوگیری از وارد شدن مژه ها به داخل پلک می باشد.

الف: لبه قدامی

لبه قدامی پلک دقیقا همان جایی است که ریشه های مژه در آن قرار دارند و در واقع خط رویش مژه هاست.

ب: لبه خلفی

لبه خلفی پلک به بخش داخلی پلک می گویند که قسمت مرطوب پلک چشم است و این قسمت دائما با سطح چشم در تماس است.

4- مژه ها

مژه ها تارهای مویی هستند که در سطح خارجی پلک چشم قرار دارند و هم در زیبایی و هم در حفاظت از چشم ها نقش بسیار مهمی دارند.

5- عضلات چشم

از دیگر اجزای چشم انسان، عضلات چشم هستند. همانطور که می دانید ما چشم هایمان را به جهت های مختلفی حرکت می دهیم. چپ، راست، بالا و پایین جهت هایی هستند که چشم در این جهت ها حرکت می کند. حرکت چشم تا حد بسیار زیادی به عضلات آن بستگی دارد. در واقع شش عضله کوچک، مسئول حرکت دادن چشم ها هستند.

به همین علت اگر بیماری یا مشکلی در چشم ها به وجود بیاید، به عملکرد این عضلات مربوط می شود. یا در واقع بهتر است تا بگوییم با بیمار شدن عضلات چشم مشکلاتی مانند انحراف قرنیه و عدم هماهنگی چشم ها با یکدیگر به وجود می آید.

6- معرفی مجاری ترشح و خروج اشک

الف: غدد ترشح

اشک همان مایعی است که از چشم تراوش می شود. اشک توسط غدد اشکی که در زیر پلک بالایی قرار دارد، ترشح می شود. این غده با هر نوع تحریک چشمی، اشک ترشح می کند که هم برای تخلیه احساسات منفی و هم برای جلوگیری از خشک شدن و آلوده شدن چشم مفید است.

ب: مجاری خروج

مجاری خروج اشک یکی دیگر از اجزای چشم است که باعث خروج اشک از چشم می شود. این مجاری دارای دو سوراخ در قسمت پایینی و بالایی چشم است که توسط یک لوله به کیسه اشک متصل شده اند. همچنین لوله دیگری که به حلق و بینی متصل است باعث آبریزش بینی به هنگام ترشح اشک می شود.

معرفی محفظه چشم

محفظه های چشم همانطور که از نام آنها پیداست، وظیفه حفاظت از اجزای چشم انسان را دارند. محفظه چشم دقیقا همان جایی است که تمام عصب ها و اجزای مختلف چشم در آن محافظت می شوند. فضای داخلی محفظه چشم با یک ماده چرب پر شده تا فاصله چاله مانند پشت چشم را پر کند.

به طور کلی اجزای فرعی چشم که همان محفظه های چشم هستند، از چشم و اجزای داخلی آن در برابر سرما، گرما، گرد و غبار و… محافظت می کنند. محفظه های چشم نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت اجزای داخلی دارند.

معرفی انواع رنگ چشم انسان

بخش اصلی جذابیت و زیبایی چشم ها، به رنگ آن برمی گردد. همانطور که می دانید افراد چشم ها با رنگ هایی مختلف دارند. به همین علت باید گفت زیبایی چشم های هر کس با دیگری متفاوت است. عوامل بسیار زیادی در رنگ چشم انسان تاثیر می گذارند که از جمله مهمترین آنها ژنتیک و عوامل موروثی می باشد.

تفاوت رنگ چشم هر کس با دیگری به دلیل وجود رنگدانه های مختلفی است که در سلول های عنبیه وجود دارد. این سلول ها پس از تولد و در دوران کودکی تکامل می یابند و رنگ اصلی خود را تکمیل می کنند. بنابراین با توجه به ساختار عنبیه و توزیع ملانوسیت ها در ساختار آن، رنگ چشم ها متفاوت خواهد بود.

حال که صحبت از رنگ چشم  شد، بهتر است تا به بررسی انواع رنگ چشم انسان بپردازیم. اجزای تشکیل دهنده چشم که شامل اجزای فرعی و اجزای اصلی می شدند همگی وظیفه کمک به حفظ سلامت چشم و برقرار بودن قوه بینایی را داشتند.

در این میان اگر از بحث سلامت اجزای چشم انسان بگذریم، زیبایی چشم ها نیز اهمیت بسیار زیادی دارند. همانطور که می دانید رنگ چشم ها به دلیل ملانین های موجود در عنبیه می باشند. به همین علت ما در سراسر دنیا انواع رنگ چشم را مشاهده می کنیم.

1- رنگ چشم قهوه ای

طبق آمارهای به دست آمده، بیش از 79 درصد مردم سراسر دنیا چشمانی قهوه ای رنگ دارند. این رنگ یکی از رایج ترین رنگ هایی است که بیشتر مردم دنیا از آن برخوردار هستند. خوب است تا بدانید کسانی که چشمان قهوه ای رنگی دارند کمتر از سایرین به سرطان چشم مبتلا می شوند و کمتر از سایرین در معرض خطر آب مروارید قرار می گیرند.

امروزه رنگ قهوه ای رایج ترین رنگ چشم در سراسر جهان است. اگر مقدار زیادی ملانین در عنبیه وجود داشته باشد چشم های قهوه ای یا تیره تری خواهید داشت. اما اگر ملانین کمتری در عنبیه چشم وجو داشته باشد ، رنگ چشم روشن تری خواهید داشت.

2- آبی

طبق تخمین و آمار بین 8 تا 10 درصد مردم سراسر دنیا چشمانی آبی رنگ دارند. طبق تحقیقات، دانشمندان معتقدند چشم آبی ها دارای ژن یکسانی هستند. این افراد در روزهای آفتابی حساسیت بالایی نسبت به نور خورشید دارند.

3- عسلی

تقریبا بین 5 تا 8 درصد مردم سراسر دنیا چشمان عسلی رنگی دارند. چشم عسلی ها جذاب ترین رنگ چشم ها را در سراسر دنیا دارند.

4- سبز

خوب است تا بدانید تقریبا 2 درصد مردم دنیا چشمان سبز رنگی دارند. البته این افراد نادرترین رنگ چشم در بین مردم سراسر دنیا را دارند.

5- خاکستری

تقریبا 3 درصد مردم دنیا چشمانی خاکستری رنگ دارند. در عنبیه چشم این افراد ملانین وجود ندارد و یا بسیار کم است.

آیا رنگ چشم تغییر می کند؟

از آنجایی که اجزای چشم انسان بسیار حساس هستند، این سوال برای بسیاری از افراد پیش می آید که آیا با بیماری و یا عمل جراحی رنگ چشم ها تغییر می کند؟ همانطور که می دانید افرادی که به دنبال زیبایی چشم ها هستند، از لنزهای رنگی استفاده می کنند تا رنگ چشم هایشان تغییر کند. اما آیا می توان برای همیشه رنگ چشم ها را تغییر داد؟ آیا با تغییر رنگ این عضو حساس دچار آسیب یا مشکلی نمی شود؟

آیا تغییر رنگ چشم امکان دارد؟

شاید تا چند سال اخیر تغییر رنگ چشم ها ممکن نبود. اما با توجه به پیشرفت علم پزشکی در زمینه زیبایی و درمان، امروزه تغییر رنگ چشم ها امکان پذیر است. با استفاده از تجهیزات پزشکی امروزه تا حد زیادی عمل تغییر رنگ چشم با موفقیت انجام می شود.

در خصوص آسیب به اجزای چشم انسان طی این عمل ها باید بگوییم احتمال آسیب وجود دارد. اما اگر این کار توسط پزشک متخصص و حرفه ای انجام شود درصد بروز آسیب به حداقل ممکن می رسد. به طور کلی با استفاده از یک سری پرتوهای نوری می توان رنگدانه های چشم انسان را تغییر داد و به این صورت تغییر رنگ چشم اتفاق می افتد.

البته خوب است تا بدانید گاهی به دلایل ناخواسته رنگ چشم انسان در بزرگسالی تغییر می کند. یکی از اصلی ترین دلایل تغییر رنگ ناخواسته استفاده از بعضی داروهای خاص است. عوارض این داروها تا حدی زیاد است که به احتمال زیاد روی رنگدانه های چشم تاثیر می گذارد و احتمال تغییر رنگ چشم وجود خواهد داشت. همچنین با افزایش سن چشم ها کدرتر می شوند و ممکن است تغییر رنگ داشته باشند.